Bankowość spółdzielcza: Pożyczka podporządkowana jako instrument dokapitalizowania banku spółdzielczego

Andrzej Chodkowski

Nowela ustawy jest odpowiedzią na nowe europejskie regulacje, określane jako pakiet CRD IV/ CRR, ustanawiające wymogi kapitałowe wobec banków i innych instytucji finansowych. Ustawa określa minimalną wartość kapitału założycielskiego banków spółdzielczych oraz progi kwotowe, które determinują możliwość prowadzenia działalności na określonym obszarze: lokalnym, regionalnym oraz krajowym, a także zasady zrzeszania się albo samodzielnego funkcjonowania banków. Wprowadza również rozwiązania umożliwiające zakwalifikowanie kapitału udziałowego w bankach spółdzielczych jako kapitału podstawowego (Tier I), poprzez możliwość ograniczenia albo odmowy zwrotu wpłat wniesionych na udziały członkowskie, w ściśle określonych przypadkach, związanych z zapewnieniem odpowiednich parametrów adekwatności kapitałowej.

Najważniejszą częścią ustawy są jednak przepisy ustanawiające, zupełnie nowe w polskim sektorze bankowości spółdzielczej, zasady wspólnego zarządzania płynnością i wypłacalnością banków skupionych w systemie ochrony lub w zrzeszeniu zintegrowanym. Główną różnicę pomiędzy tymi formami organizacyjnymi wyznaczają możliwości stosowania instrumentów pomocowych w postaci mechanizmów kapitałowych, obowiązkowych wpłat na tworzone fundusze i wnoszenia depozytów. Najistotniejszy jest jednak zakres uprawnień władczych oraz kontrolnych, które przysługują podmiotom zarządzającym wobec uczestników systemu ochrony lub zrzeszenia zintegrowanego. Przepisy ustawowe, zakreślając zasady organizacji oraz ogólne ramy funkcjonowania obydwu tych systemów pomocowych, scedowały uprawnienia do określenia szczegółowych rozwiązań w umowie systemu ochrony lub umowie zrzeszenia zintegrowanego, która podlega zatwierdzeniu przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Wśród form wspierania płynności i wypłacalności banków spółdzielczych, należących do powyższych systemów, ustawa wymienia pożyczki, gwarancje i poręczenia.

Zasady naliczania

Pożyczka podporządkowana jako instrument zapewnienia odpowiedniego poziomu funduszy własnych banku, znajduje swoje umocowanie zarówno w przepisach pakietu CRD IV/ CRR, jak też Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jednolity Dz.U. z 2015 r. poz. 128 z późn. zm.). Na podstawie art. 62 i 63 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 575/2013, pożyczki podporządkowane mogą być zaliczane do kapitału uzupełniającego (Tier II), o ile zostaną spełnione warunki określone w rozporządzeniu. Dotyczy to m.in. wymogów, zgodnie z którymi:

• pożyczki zostały faktycznie zaciągnięte i wypł...