Bankowość i finanse | WIBOR | Czy sędziowie nie rozumieją praw ekonomii?

Wojciech Antoni Łagowski

Do polskich sądów trafia coraz więcej pozwów klientów niezadowolonych z rosnących kosztów obsługi kredytów opartych na wskaźniku WIBOR. Kredytobiorcy, wspierani przez wietrzące swój własny interes kancelarie prawne, próbują przekonywać sądy, że ich umowy są nieuczciwe i domagają się ich unieważnienia.

Zdaniem prezesa Związku Banków Polskich dr. Tadeusza Białka, podważanie legalności WIBOR-u staje się coraz częściej pretekstem do uwalniania się od zobowiązań kredytowych, choć – co potwierdzają organy nadzoru i ochrony konsumenta – nie ma na to żadnych dowodów ani podstaw prawnych.

– WIBOR jest kluczowym wskaźnikiem określonym w rozporządzeniu BMR, co oznacza jego zgodność z regulacjami unijnymi – podkreślał szef ZBP podczas debaty zorganizowanej w Centrum Konferencyjnym Polskiej Agencji Prasowej.

Kwestionowanie WIBOR oznacza w praktyce podważanie roli prawa unijnego w polskim prawodawstwie. Prawo unijne ma tymczasem pierwszeństwo przed prawem krajowym państwa członkowskiego. Ponadto państwa członkowskie UE mają obowiązek zapewnić skuteczność egzekwowania przepisów.

Z ekonomią na bakier

A jak jest w Polsce? Okazuje się, że kwestia rzekomego zmanipulowania WIBOR jest często głównym argumentem strony powodowej w sporze z bankiem, zaś sądy rozpatrujące pozwy ignorują zasadę prymatu prawa unijnego.

Zdarzają się sytuacje, kiedy sądy nie chcą wziąć pod uwagę, że WIBOR nie jest wskaźnikiem ustalanym przez banki. Jak wiadomo, wyznacza go niezależna od instytucji finansowych firma GPW Benchmark, a więc strony umowy kredytowej w żaden sposób nie wpływają na jego wysokość. Aby wyliczać WIBOR, GPW Benchmark musiała uzyskać specjalną licencję, przyznaną przez Komisję Nadzoru Finansowego. KNF sprawuje ponadto stały nadzór nad działalnością GPW Benchmark.

Analiza przebiegu postępowań prowadzi także do innego smutnego wniosku. Sądy niekiedy kompletnie nie biorą pod uwagę praw ekonomii wpływających na wysokość WIBOR, takich jak wysokość inflacji czy polityka Rady Polityki Pieniężnej NBP. Patrząc z boku, wydaje się to czasem wręcz kuriozalne. Można odnieść wrażenie, że sędziowie poza ...