Bankowość i Finanse | MŚP | Kredyty na miarę potrzeb small biznesu

Jeszcze w styczniu 2022 r. wszystko wskazywało na postpandemiczne odbicie. Zdecydowana większość ankietowanych przez bank centralny wskazywała na poluzowanie kryteriów udzielania kredytów dla small biznesu w ostatnim kwartale roku poprzedzającego. Prognozowano też kontynuację tego trendu w kolejnym okresie. Niepewność za naszą wschodnią granicą zniweczyła te rachuby. Kolejne okresy przynosiły sukcesywne zaostrzanie zasad finansowania small biznesu przez sektor bankowy, czemu towarzyszył konsekwentny spadek popytu na kredyty w tym segmencie rynku. „W IV kw. 2023 r. banki nie planują wprowadzać istotnych zmian w polityce kredytowej. Oczekują natomiast, że sektor MŚP kolejny raz zmniejszy zapotrzebowanie na krótko-i długoterminowe finasowania kredytów” – zaznaczono w podsumowaniu ankiety NBP za ostatni kwartał ub.r.

Niekorzystne i co gorsza utrwalające się trendy są, zdaniem analityków banku centralnego, konsekwencją utrzymującej się niepewności makroekonomicznej. A ta przekłada się na ryzyko związane z udzielaniem kredytów, czego zauważalną przesłanką jest pogarszanie się jakości portfeli. Jak wobec niesprzyjających uwarunkowań i równie niepewnych perspektyw na najbliższe kwartały banki mogą adresować swą ofertę do tego segmentu klientów, by zachęcić ich do korzystania z zewnętrznego finansowania? Na to pytanie odpowiedzieli nam przedstawiciele kilku instytucji finansowych.

Janusz Mieloszyk
pierwszy wiceprezes zarządu odpowiedzialny za Pion Dystrybucji i Rozwoju Biznesu (CCO), Nest Bank:

W ostatniej dekadzie stosunek pożyczek udzielanych polskim firmom do PKB pozostaje jednym z najniższych w Unii Europejskiej, podobnie zresztą jak ich nakłady na innowacje. Poziom kredytowania MŚP jest powiązany z wysokością inwestycji dokonywanych przez sektor prywatny.

Brak widoków na szybką regenerację niskich, realnych oszczędności po okresie inflacyjnym, sprzyja trendowi spadkowemu prywatnych inwestycji. Polski sektor MŚP charakteryzuje znaczna luka inwestycyjna i duże zapotrzebowanie na kapitał obrotowy, co stwarza szerokie możliwości bankom skoncentrowanym na ich obsłudze. W porównaniu do poprzednich dekad, fundusze unijne dla MŚP będą dostępne w ograniczonym zakresie, do tego w zasadzie nie mogą być wykorzystane na zakup środków trwałych. Warto zwrócić uwagę na inne czynniki, jak demografia, rozwój technologii związanych ze sztuczną inteligencją, wojna za wschodnią granicą, wysokie ceny nieruchomości oraz wyzwania dotyczące inwestycji w transformację energetyczną, które dodatkowo wpływają negatywnie na poziom prywatnych inwestycji.

Konsekwencją wysokich stóp procentowych oraz wysokiego poziomu zadłużenia Skarbu Państwa jest tzw. efekt wypychania. W tych warunkach trudno podejmować decyzje odnośnie długoterminowych inwestycji i zaciągać w tym celu długoterminowe zobowiązania. Okoliczności te tworzą zarazem perspektywę tzw. niskiej bazy, co w dalszej przyszłości, przy korzystnych warunkach, może sprzyjać okresowemu, dynamicznemu wzrostowi zainteresowania MŚP finansowaniem zewnętrznym.

Pomimo spadku inwestycji w sektorze prywatnym, wysoką popularnością MŚP cieszą się kredyty krótko- i średnioterminowe, jak limit w koncie lub kredyt gotówkowy (oba znajdują się w ofercie Nest Banku) z przeznaczeniem na finansowanie celu związanego z działalnością gospodarczą. Może to pozwolić firmom utrzymać bezpieczny poziom płynności i finansować wydatki bieżące oraz nakłady odtworzeniowe.

Główną formą finansowania inwestycji staje się leasing, szczególnie operacyjny ze względu na możliwość wykorzystania efektu tarczy podatkowej, bardzo szybko na popularności zyskuje wynajem długoterminowy, dlatego grupa Nest Bank powoła do życia spółkę leasingową.

Aby zachęcić podmioty MŚP do korzystania z finansowania zewnętrznego, banki powinny oferować zintegrowany model ich finansowania w ramach bankowej grupy kapitałowej, łącząc produkty kredytowe banku zorientowane na wsparcie płynności i inwestycji, leasing i szczególnie popularny faktoring w różnych formach, czy wreszcie tzw. płatności odroczone, jak Spingo. Pozwalają one znacznie poszerzyć krąg odbiorców, szczególnie w segmencie e-commerce.

Sylwia Westfal
menedżer Zespołu Produktów Kredytowych Bankowości Korporacyjnej i Przedsiębiorstw, PKO Bank Polski:

Przyczyn zastoju w działaniach inwestycyjnych MŚP jest kilka, przede wszystkim: ogólny wzrost cen, w tym kosztów energii oraz niepewność co do sytuacji w Ukrainie. Konsekwencją jest spadek inwestycji w Polsce oraz mniejsze tempo wzrostu gospodarczego sektora MŚP. Trend ten, zauważalny od 2021 r., został nazwany w sektorze bankowym stagnacją postcovidową. Kolejnym powodem jest słaby cykl koniunkturalny i niestabilność stóp procentowych.

Rynek bankowy dostaje sygnały od klientów-przedsiębiorców, że aktualnie inwestują oni bardzo ostrożnie, nie korzystając raczej z zewnętrznych źródeł finansowania, czekając na stabilizację koniunkturalną, a przede wszystkim na działania związane z wykorzystaniem środków z Funduszu Odbudowy. Plan zagospodarowania pieniędzy na lata 2021–2027 w ramach całkowicie nowego finansowania – Funduszu Odbudowy, jest prawdopodobnie odpowiedzią na globalny kryzys gospodarczy, spowodowany wybuchem pandemii COVID-19. Te środki mogą być pomocne dla poprawy sytuacji gospodarczej kraju, na którą realnie wpłynęła napaść zbrojna Rosji na Ukrainę.

Sektor bankowy widzi szanse na zmianę tego trendu dzięki aktywnemu włączeniu się Polski w działania związane ze zrównoważonym rozwojem oraz realizacją strategii Europejskiego Zielonego Ładu.

Widzimy szanse na pozyskanie finansowania długoterminowego w postaci:

• produktów i programów ESG,
• zielonej energii (odnawialne źródła energii) i rozwój innowacyjnych technologii, 
• inwestycji mających na celu oszczędności zużycia energii (np. fotowoltaika, pompy ciepła).

Stawiamy na wsparcie MŚP w obszarze ESG. Widzimy szansę w kolejnych programach wspierających, adresowanych do firm przez BGK, np. kredyt inwestycyjny z premią termomodernizacyjną, kredyt inwestycyjny z premią technologiczną FENG czy kredyt inwestycyjny z premią ekologiczną FENG, w ramach których kredytobiorca otrzymuje pomoc w zakresie spłaty zadłużenia z tytułu kapitału.

Również w ramach gwarancji udzielanych z programu FENG kredytobiorca otrzyma pomoc w zakresie spłaty zadłużenia z tytułu kapitału i odsetek. Oferowane mają być kredyty inwestycyjne z gwarancją Biznesmax Plus z dopł...