Bankowość i Finanse | Makroekonomia | Duże zaangażowania banków – problem z finansowaniem spółek Skarbu Państwa

Wświetle obowiązujących przepisów zaangażowanie banku wobec klienta lub grupy powiązanych klientów nie powinno przekraczać 25% kapitału Tier 1 (T1), po uwzględnieniu skutku ograniczenia ryzyka kredytowego, określonego w rozporządzeniu CRR. Problem powstaje, jeżeli jednym z tych podmiotów jest Skarb Państwa (SP), a jego podmioty powiązane to aż 397 spółek (marzec 2024)¹, zaś na Giełdzie Papierów Wartościowych notowanych jest 24, o kapitalizacji dochodzącej nawet do 40% (średnia kapitalizacja 12,4 mld zł w październiku 2024 r.)².

Warto podkreślić, iż wyłączone z limitów dużych ekspozycji są te należności Skarbu Państwa, którym w postaci niezabezpieczonej można przypisać wagę ryzyka 0%. Są to ekspozycje denominowane w złotym. W ramach przepisów przejściowych, do końca 2024 r. wyłączono również należności rządów centralnych, denominowane w walutach innych krajów UE, głównie w euro. Po 31 grudnia 2024 r. dług publiczny denominowany w walutach obcych traci możliwość przypisania wagi ryzyka 0% i wobec tego wszelkiego rodzaju obligacje Polski denominowane w walutach obcych będą podlegały pod limity dużych zaangażowań. Co prawda, w ramach odstępstwa od zasady generalnej, do końca 2025 r. banki mogą przejmować na siebie za zgodą właściwych organów ekspozycje wobec Skarbu Państwa denominowane i finansowane do walut obcych z państw UE do wysokości 100% kapitału Tier 1. W roku 2026 do 75% wartości, natomiast w 2027 do 50% jego wartości, jednak będą musiały się pozbyć obligacji w walutach obcych powyżej tego poziomu. Banki, które przekroczą limit dużych zaangażowań, są zobowiązane zgłosić ten fakt nadzorcy oraz w najkrótszym możliwym czasie dostosować się do tego limitu poprzez pozbycie się nadmiarowych kredytów lub obligacji.

Problematyczne limity

Żeby lepiej zobrazować problem, warto przyjrzeć się liczbom. Zadłużenie Skarbu Państwa na koniec lipca 2024 r. wyniosło około 1,477 bln zł³, co oznaczało wzrost o 130,57 mld zł (+9,7%) w porównaniu z końcem 2023 r. W lipcu 2024 r. udział długu w walutach obcych, w całym długu Skarbu Państwa, wyniósł 22,6%. Krajowy sektor bankowy finansuje dług publiczny w 38,7% na poziomie 551,7 mld zł, z czego inwestycje w instrumenty zagraniczne to 12,47 mld zł (około 1% udziału w długu SP). Inwestycje banków w państwowy dług publiczny stanowią ponad 17% aktywów sektora bankowego i 216% kapitału T1 zaś zaangażowanie sektora bankowego jako całości w inwestycje banków w instrumenty zagraniczne polskiego państwa to 5,3% kapitału T1.

Wydawałoby się, ze poziom ten jest daleki od omawianych wcześniej limitów. Tu jednak powstaje kolejny problem dla polskich banków, bowiem zgodnie z rozporządzeniem CRR w momencie objęcia od 2025 r. limitami dużych zaangażowań zadłużenia Skarbu Państwa w walucie innej niż złoty, banki będą musiały uwzględnić w ramach jednego limitu nie tylko zadłużenie Skarbu Państwa, ale również podmiotów z ...