Bankowość i Finanse | Kampania Informacyjna DOKUMENTY ZASTRZEŻONE | Razem możemy więcej!

06.12.2024 05:20 Emilia Ożarowska | System Dokumenty Zastrzeżone / System DZ

Udostępnij

System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE (DZ) został uruchomiony w 1997 r. z inicjatywy Związku Banków Polskich. W zamyśle twórców miało to być narzędzie ochrony przed wyłudzeniami przy użyciu skradzionych lub zgubionych dokumentów tożsamości. W tamtych czasach zagrożenie tego rodzaju było bardzo powszechne, a osoby tracące dokumenty często nie miały pojęcia, jak się zabezpieczyć przed ich nieuczciwym wykorzystaniem.

Emilia Ożarowska
Koordynator Kampanii DOKUMENTY ZASTRZEŻONE

Początki funkcjonowania

W początkowej fazie działania System był dostępny wyłącznie dla klientów banków, a jego głównym zadaniem było stworzenie centralnej bazy danych, która pozwalała szybko blokować zgubione dokumenty. Do roku 1999 zgromadzono w bazie około 1,5 mln wpisów.

Mimo sukcesu operacyjnego, wiedza o Systemie była ograniczona. Osoby spoza sektora bankowego często nie wiedziały o możliwości zastrzegania dokumentów, co prowadziło do licznych wyłudzeń. Twórcy Systemy dostrzegali ten problem, dlatego zdecydowali o przygotowaniu Kampanii Informacyjnej DOKUMENTY ZASTRZEŻONE.

W 2008 r. Związek Banków Polskich zainicjował Kampanię, dzięki niej chciano dotrzeć do szerszego grona odbiorców i promować świadomość społeczną o konieczności zastrzegania utraconych dokumentów. Dzięki tej inicjatywie System Dokumenty Zastrzeżone ewoluował w jedno z najważniejszych narzędzi przeciwdziałania wyłudzeniom w Polsce.

Hasło i cele Kampanii

Kampania informacyjna od samego początku działa pod hasłem: „Utraciłeś dokumenty? Nie ryzykuj! Zastrzeż je w banku!”

Główne jej cele to:

Podniesienie świadomości społecznej na temat ryzyka związanego z utratą dokumentów.
Promowanie szybkiego i łatwego zastrzegania dokumentów w razie ich utraty.
Rozszerzenie możliwości korzystania z Systemu na osoby niebędące klientami banków, aby każdy mógł skorzystać z tej ochrony.

Dzięki Kampanii każda osoba w Polsce może zgłosić utratę dokumentu w jednym z uczestniczących w Systemie banków. Informacja o zastrzeżeniu jest natychmiastowo przekazywana do innych instytucji finansowych, co znacząco ogranicza ryzyko wyłudzenia. Banki odgrywają w tym procesie kluczową rolę, udzielając wsparcia klientom oraz dbając o ich bezpieczeństwo finansowe.

Dlaczego warto zastrzegać dokumenty?

Według raportów infoDOK, od roku 2008 System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE zapobiegł wyłudzeniom kredytów na łączną kwotę ponad 6 mld zł. Oznacza to, że nie tylko chroni on konsumentów przed osobistymi stratami finansowymi, ale także przyczynia się do stabilności całego sektora finansowego.

Utrata dokumentów tożsamości – niezależnie od tego, czy wynikła z kradzieży, zgubienia czy zniszczenia – niesie ze sobą poważne ryzyko wykorzystania naszych danych przez przestępców. W takich przypadkach mogą oni posłużyć się naszym dowodem osobistym, prawem jazdy czy paszportem w celu zaciągnięcia kredytów, podpisania umów czy nawet założenia firm na nasze dane.

System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE umożliwia szybkie i skuteczne zabezpieczenie przed tymi zagrożeniami. Wystarczy zgłosić utratę dokumentu w jednym z banków uczestniczących w nim.

Zastrzeżenie dokumentów to jeden z najskuteczniejszych sposobów ochrony przed nieuczciwym wykorzystaniem danych osobowych. Gdy dokumenty zostaną zgubione lub skradzione, ich zastrzeżenie sprawia, że stają się bezużyteczne dla osób trzecich, które mogłyby próbować je wykorzystać do oszustw, takich jak wyłudzenie kredytu czy otwarcie konta bankowego. Dzięki temu minimalizowane jest ryzyko strat finansowych, a także związanych z tym problemów prawnych i reputacyjnych.

Dodatkowo zastrzeżenie dokumentów umożliwia szybką i skuteczną reakcję na ich utratę. To działanie zapobiegawcze, które pozwala zabezpieczyć się przed potencjalnymi zagrożeniami i uniknąć długotrwałych procesów związanych z wyjaśnianiem nieuczciwych działań, w których wykorzystano nasze dane. W rezultacie zapewnia spokój i zwiększa poczucie bezpieczeństwa.

Jakie są najczęstsze skutki braku zastrzeżenia dokumentów?

Brak zastrzeżenia dokumentów może prowadzić do poważnych konsekwencji, choćby takich jak:

Wyłudzenie kredytów lub pożyczek – przestępcy mogą wykorzystać Twoje dane osobowe do zaciągania zobowiązań finansowych w Twoim imieniu. Może to skutkować wieloletnimi problemami z odzyskaniem dobrej historii kredytowej i koniecznością udowodnienia, że nie jesteś odpowiedzialny za długi.
Otwieranie rachunków bankowych – Twoje dane osobowe mogą posłużyć do założenia kont bankowych, które są później wykorzystywane do nielegalnych działań, takich jak pranie pieniędzy, oszustwa internetowe czy działalność przestępcza. Może to prowadzić do problemów z organami ścigania, nawet jeśli nie miałeś świadomości, że Twoje dane zostały wykorzystane.
Zaciąganie zobowiązań cywilnoprawnych – oszuści mogą wykorzystać Twoje dane do podpisywania umów, takich jak najem mieszkań, zakup towarów na raty czy leasing. To Ty będziesz musiał dowodzić swojej niewinności w przypadku roszczeń finansowych wynikających z takich umów.
Problemy prawne – wykorzystanie Twoich danych do działań przestępczych może skutkować pociągnięciem Cię do odpowiedzialności karnej lub cywilnej. W najgorszym przypadku możesz być obciążony postępowaniami sądowymi, możesz przy tym stracić pieniądze i zmitrężyć czas na wyjaśnienie sytuacji.

Sukcesy Kampanii w latach 2008–2024

Od momentu rozpoczęcia Kampanii liczba instytucji uczestniczących w projekcie znacząco wzrosła. W pierwszym roku w działania zaangażowanych było 11 banków, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Komenda Główna Policji.
Najważniejsze osiągnięcia:

Liczba zgłoszeń wzrosła z 39,8 tys. rocznie (1999–2007) do 177,8 tys. w roku 2023.

Na koniec września 2024 r. w bazie DZ znajdowało się 2,59 mln zastrzeżonych dokumentów.

Średnio każdego dnia do bazy trafia 405 dokumentów.

Znaczenie Kampanii dla banków

Dla banków udział w Kampanii to znacznie więcej niż tylko możliwość ochrony klientów przed ryzykiem wyłudzeń – to także okazja do budowania pozytywnego i wiarygodnego wizerunku na rynku finansowym. Banki zaangażowane w System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE mają szansę skutecznie minimalizować ryzyko związane z nieuprawnionym wykorzystaniem skradzionych lub zagubionych dokumentów, dzięki czemu mogą zapewnić swoim klientom większe poczucie bezpieczeństwa. Szybkie i efektywne zastrzeganie dokumentów stanowi kluczowy element prewencji chroniący zarówno klientów indywidualnych, jak i samych kredytodawców przed konsekwencjami oszustw.

Ponadto banki, które uczestniczą w Kampanii, wyróżniają się oferowaniem realnego wsparcia w trudnych sytuacjach, takich jak utrata dokumentów tożsamości. Dzięki temu mogą wzmacniać relacje z klientami, budując ich lojalność i zaufanie. Klienci postrzegają takie instytucje jako partnerów, którzy nie tylko dbają o ich finanse, ale także podejmują działania w ich najlepszym interesie, szczególnie w chwilach kryzysowych.

Kampania DOKUMENTY ZASTRZEŻONE pokazuje, że współpraca między instytucjami publicznymi, bankami i organizacjami społecznymi może skutecznie przeciwdziałać wyłudzeniom i chronić obywateli przed zagrożeniami związanymi z kradzieżą tożsamości. System DZ to narzędzie, które działa na rzecz nas wszystkich – zastrzeżenie dokumentów jest prostym, ale niezwykle skutecznym krokiem w ochronie swoich danych osobowych.

Jednocześnie uczestnictwo w Systemie DOKUMENTY ZASTRZEŻONE pozwala bankom podkreślić swoją kluczową rolę jako instytucji zaufania publicznego. Angażując się w Kampanię, pokazują, że dbają nie tylko o własne interesy, ale także o bezpieczeństwo całego sektora finansowego i jego użytkowników.

Kontynuacja Kampanii w roku 2025

Współpraca z Policją, samorządami i Federacją Konsumentów.

W ramach XVIII etapu Kampanii planowane są działania obejmujące współpracę z Policją, wydziałami ewidencji ludności oraz oddziałami Federacji Konsumentów. Pakiety informacyjne trafią do:

 1,7 tys. jednostek Policji,
 2,6 tys. wydziałów ewidencji ludności w gminach,
 oddziałów Federacji Konsumentów.

Raporty infoDOK

Kwartalne raporty infoDOK dostarczają szczegółowych danych na temat skali i charakteru wyłudzeń z użyciem skradzionych lub zgubionych dokumentów tożsamości. Te regularnie publikowane analizy pozwalają na bieżąco monitorować zagrożenia związane z oszustwami finansowymi i identyfikować obszary szczególnie narażone na działania przestępcze. Raporty zawierają informacje o liczbie prób wyłudzeń, ich wartości, a także trendach i nowych metodach wykorzystywanych przez oszustów.

Dla instytucji finansowych stanowią one nieocenione narzędzie w ocenie ryzyka i doskonaleniu procedur bezpieczeństwa. Dzięki tym danym banki mogą lepiej chronić swoich klientów, wdrażając bardziej skuteczne mechanizmy zapobiegania wyłudzeniom.

Media korzystają z raportów infoDOK, aby edukować społeczeństwo na temat zagrożeń związanych z utratą dokumentów i kradzieżą tożsamości. Informacje te pomagają podnosić świadomość konsumentów, wskazując jak ważne jest szybkie zastrzeganie dokumentów oraz dbanie o bezpieczeństwo swoich danych osobowych.

Z kolei dla konsumentów raporty są źródłem wiedzy o aktualnym poziomie zagrożeń, co motywuje do zachowania większej ostrożności i stosowania środków zapobiegawczych. W ten sposób infoDOK pełni kluczową rolę w budowaniu kultury bezpieczeństwa w obszarze finansów i tożsamości.

Współpraca z mediami i uczelniami

Ważnym elementem Kampanii jest promocja w mediach i współpraca ze szkołami wyższymi. W 2024 r., w ramach programu NZB byliśmy obecni na ponad 200 wykładach i 100 szkoleniach dla studentów.

Na rok 2025 planowane jest utrzymanie tej skali działań, szczególnie w mediach społecznościowych i na uczelniach, aby dotrzeć do młodych ludzi – grupy szczególnie narażonej na utratę dokumentów.

Razem możemy więcej!