Banki spółdzielcze: Wyzwania dla bankowości spółdzielczej

Mariusz Zygierewicz

Jednak dla banków spółdzielczych nie mniej ważne są te rozwiązania, które wykraczają bezpośrednio poza kwestie dotyczące funkcjonowania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Warto je dobrze poznać, zanim jeszcze staną się obowiązującym prawem i podjąć działania dostosowujące. Oczywiście, trzeba pamiętać, że ustawa liczy ponad 300 artykułów, stąd wymienione poniżej kwestie zostały wybrane w sposób subiektywny jako najważniejsze dla bankowości spółdzielczej.

Zmiany w ustawie o funkcjonowaniu banków spółdzielczych

Warto rozpocząć od wskazania kwestii, które nie wynikają wprost z treści obu wymienionych powyżej unijnych dyrektyw. Mam na myśli przede wszystkim zmiany, które zostały wprowadzone do Ustawy z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających. Pierwsza z nich jest bardzo ważna dla niemal wszystkich banków spółdzielczych – dotyczy bowiem możliwości zaliczania udziałów członkowskich do funduszy własnych banków na potrzeby wymogów kapitałowych CRR. Zmieniony art. 10c ustawy w części dotyczącej ograniczenia wykupu udziałów przez bank jest znacznie bardziej dostosowany do zapisów rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 241/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. uzupełniającego rozporządzenie 575/2013 w odniesieniu do regulacyjnych standardów w zakresie funduszy własnych.

Trzeba w tym miejscu przypomnieć, że po poprzednim uchwaleniu zmian w ustawie o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (przy okazji uchwalania ustawy o nadzorze makroostrożnościowym) EBA zakwestionowała zgodność zapisów polskiej ustawy z tym rozporządzeniem delegowanym, co w konsekwencji uniemożliwiło bankom spółdzielczym zaliczanie całych udziałów członkowskich do funduszy własnych. Obecnie przyjęta poprawka w znaczenie pełniejszym stopniu jest zbieżna z wymogami unijnymi, choć wciąż pozostają pewne rozbieżności – polska ustawa nadal nie wskazuje wyraźnie, że odroczenie wykupu lub ograniczenie jego kwoty może obowiązywać przez czas nieokreślony. Należy mieć nadzieję, że po ostatniej zmianie art. 10c EBA nie będzie kwestionować prawa banków spółdzielczych do zaliczania udziałów do funduszy własnych, jeśli dokonają one odpowiednich do ustawy zmian w swoich statutach. Ważne jest także, że na wniosek KZBS uchwalono, że ta zmiana wejdzie w życie w dniu następnym po dniu ogłoszenia ustawy, a więc bez vactio legis.

Druga zmiana wprowadzona w ustawie o funkcjonowaniu banków spółdzielczych ma również bardzo istotne znaczenie dla całego sektora bankowości spółdzielczej. Na mocy znowelizowanego art. 2 pkt 2 ustanowiono bowiem niższy poziom minimalnego kapitału założycielskiego dla banku zrzeszającego, którego działalność ogranicza się wyłącznie do świadczenia usług na rzecz zrzeszonych banków (apeksowy bank zrzeszający). Tym samym banki spółdzielcze, które nie chcą przystąpić do systemu ochrony instytucjonalnej i chcą funkcjonować w formie zrzeszenia zintegrowanego otrzymały złagodzenie warunków kapitałowych utworzenia własnego banku zrzeszającego. To złagodzenie jest istotne, ponieważ minimalny wymagany kapitał został obniżony o połowę i wynosi 10 mln euro. Teraz ...