Banki spółdzielcze: IPS, zrzeszenie zintegrowane… i co dalej?

Karol Jerzy Mórawski

Paradoksalnie, szczególne znaczenie dla podjęcia dalszej debaty o przyszłości spółdzielców mogą mieć nie tyle zawarte w nowej ustawie rozstrzygnięcia prawne – choć trudno przecenić rolę nowego prawa w kreowaniu skutecznego i odpowiadającego współczesnym wyzwaniom systemu gwarantującego spółdzielcom większe bezpieczeństwo finansowe – ile ostateczne zakończenie okresu niepewności odnośnie implementacji do polskiego prawa postanowień pakietu CRD IV/CRR odnoszących się do funkcjonowania spółdzielców.

Jednego możemy być pewni: dyskusja nad kształtem sektora tak naprawdę dopiero się rozpoczyna. Ani obowiązujące bezpośrednio rozporządzenie CRR, ani przepisy implementowane do polskiego prawa ustawą z 10 czerwca 2016 r. nie przesądzają o skuteczności rozwiązań przyjmowanych przez środowisko bankowe. Działalność samych banków, zrzeszeń czy też instytucji powstałych na nowych regulacjach, postawa nadzoru i funkcjonowanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w nowych uwarunkowaniach prawno- -organizacyjnych – wszystko to przełoży się na ostateczne wyniki poszczególnych modeli, a miarodajną odpowiedź na to pytanie poznamy zapewne najwcześniej w ciągu kilku najbliższych lat. Nie wolno zapominać i o tym, że systemy gwarantujące stabilność stanowią zaledwie jeden z elementów gruntownej przemiany polskiej spółdzielczości bankowej. Bez debaty nad tak kluczowymi zagadnieniami, jak członkostwo, model sprzedażowy, prawidłowe reagowanie na wyzwania makroekonomiczne w rodzaju otoczenia niskich stóp procentowych czy aspekty technologiczne trudno mówić o prawdziwym przeobrażeniu polskich spółdzielców.

Zrzeszenie zintegrowane, czyli zadanie dla fachowca

Zacznijmy od kwestii natury organizacyjnej. Czerwcowa decyzja posłów o dwukrotnym obniżeniu minimalnego kapitału założycielskiego apeksowych banków zrzeszających – z 20 do 10 mln euro – przesądziła o funkcjonowaniu w Polsce trzech alternatywnych form organizacji bankowości spółdzielczej. Obok instytucji funkcjonujących samodzielnie (do tej kategorii, dotychczas reprezentowanej przez Krakowski Bank Spółdzielczy, niedługo dołączą najpewniej kolejne placówki) i dwóch systemów ochrony instytucjonalnej możemy spodziewać się zrzeszenia zintegrowanego, którego powołanie już od dłuższego czasu zapowiadała grupa kilkudziesięciu banków.

Co ta fundamentalna zmiana oznacza dla rynku finansowego w Polsce?

Kluczowe znaczenie ma poziom ingerencji ustawodawcy w obu przypadkach. O ile systemy ochrony instytucjonalnej zostały dość precyzyjnie opisane zarówno przez legislatora unijnego, jak też polskiego, to w przypadku zrzeszenia zintegrowanego wiele kwestii – w tym również kluczowych dla bezpiecznego funkcjonowania nowego bytu i zrzeszonych weń banków – pozostawiono suwerennej decyzji władz nowego podmiotu. A to oznacza tylko jedno: przyszłych członków zrzeszenia zintegrowanego czeka zdefiniowanie kompleksowej polityki, uwzględniającej rozmaite formy zagrożeń i przewidującej adekwatne reagowanie w przypadku wystąpienia każdego z nich. Już dziś można stwierdzić, iż do wykonania tej pracy należy dysponować rzeszą nie lada ekspertów lub niemałymi środkami pozwalającymi zlecić to zadanie podmiotom zewnętrznym.

IPS: nie tylko fundusz gwarancyjny

Każdy z trzech przyjętych modeli funkcjonowania oznaczać będzie również inne instrumentarium działań zabezpieczających przed ryzykiem oraz odmienne możliwości wsparcia ...