Banki spółdzielcze: Bankowość spółdzielcza wobec wyzwań technologicznych

Zbigniew R. Wierzbicki

Czy w zdigitalizowanym świecie przyszłości banki będą zdominowane przez niebankowych liderów technologii, czy też wytworzy się inny układ współpracy na rynkach i jak wpłynie to na działanie banków? Nie wiemy dzisiaj czy ostaną się banki komercyjne a banki spółdzielcze przetrwają w klasycznym – znanym od początku XX w. – kształcie? Coraz częściej pojawia się pogląd, a może obawa, że zbliżamy się do kresu świata znanej nam bankowości. Być może patrzymy na banki przez pryzmat historii ostatnich kilkuset lat, a nie w n-wymiarowym świecie niedalekiej przyszłości, który na naszych oczach staje się zdigitalizowany i wirtualny, a nowe, młodsze generacje klientów banków i innych pośredników finansowych inaczej definiują swoje potrzeby finansowe. W efekcie mamy do czynienia z większą liczbą pytań niż racjonalnych przemyślanych prób odpowiedzi na nie.

Digitalizacja a strategie i modele biznesowe banków

Digitalizacja oddziałuje nie tylko na działalność banków, ale także na ich otoczenie biznesowe. Oznacza to zarazem zwrotny wpływ digitalizacji klientów tych instytucji na ich strategie i modele biznesowe. W tym kontekście pytaniem, na które wszyscy szukają adekwatnych odpowiedzi, jest jak i w jakich kierunkach wpływa na banki i innych pośredników finansowych synergia podstawowych trendów technologicznych w zakresie m.in.: Big Data, Business Intelligence (BI), Cloud&Fog Computing, Blockchain, Machine Learning, Chatbot; Roboadvisory, a więc rozpoczynająca się robotyzacja funkcjonowania banków. Cyfrowa synergia w wspomnianych obszarach zmienia banki, ich klientów, a w ślad za tym ma ogromny wpływ na sposób rozumienia strategii i kształt modeli biznesowych banków.

Strategia współcześnie jest rozumiana jako strategiczne kształtowanie zdolności do podejmowania coraz to nowych wyzwań w turbulentnym otoczeniu rynkowym, systemowym i technologicznym. W ślad za tym zmienia się sposób kształtowania modeli biznesowych, które muszą na bieżąco, on line, uwzględniać to, co się dzieje na rynku, u konkurentów, u klientów, w systemie regulacyjnym itd. Wszystkie te zmiany w coraz większym stopniu determinowane są czynnikami technologicznymi. Dlatego liczy się szybkość i sprawność reagowania na wyzwania i tzw. okazje rynkowe. To, co było dopuszczalne 10-15 lat temu, czyli spokojna adaptacja do okresowych zmian trwająca latami, odeszło w zapomnienie. Ten bank, który jest za wolny traci rynek i wypada z gry.

Synergia podstawowych wyzwań technologicznych dotyczy bowiem również wszystkich grup klientów, gdyż zmienia ich strategie i sposoby funkcjonowania. Wobec tego krytycznie ważne będzie systematyczne określanie i weryfikowanie tego, jak tendencje w tej dziedzinie determinują obecne i przewidywane sposoby świadczenia usług, a więc i operacyjne modele biznesowe banków spółdzielczych. Muszą one bowiem dopasować się do zmian w sposobach funkcjonowania zarówno obsługiwanych generacji klientów indywidualnych, jak też do zmian w sposobach funkcjonowania klientów prowadzących działalność gospodarczą oraz małych i średnich firm. Operacyjnych modeli biznesowych w każdym z banków spółdzielczych powinno być tyle, ile jest i będzie niebawem znaczących grup ich klientów. Bank musi być szybki, dopasowany do klienta na zasadzie smart, zwinny i elastyczny, bo dominuje podejście lean management i agile. Analiza danych i uruchamianie kognitywnych metod analizy umożliwia bowiem nie tylko reagowanie ex post na zmiany u klientów, ale przede wszystkim daje ogromne możliwości w zakresie wyprzedzającego przewidywania potencjalnych zachowań i potrzeb poszczególnych grup klientów.

Współcześnie lojalność klienta buduje się nie na fundamencie sentymentu, ale na podstawie efektywnego towarzyszenia mu we wszystkich fazach jego życia jako konsumenta i jako podmiotu gospodarczego. Ten bank, który nie będzie umiał wykorzystać szans, jakie daje synergia współczesnych trendów technologicznych będzie tracił klientów na rzecz innych banków i niebankowych podmiotów świadczących usługi finansowe.

Dlatego coraz częściej formułowana jest opinia, potwierdzana rzeczywistymi zmianami, że synergia technologii będącej driverem, czyli motorem i siłą sprawczą determinującą zmiany w bankach i u ich klientów, prowadzi do koniecznych zmian w sposobie rozumienia tego, czym powinna być strategia banku w nowych realiach technologicznych i rynkowych. Tempo zmian technologicznych wymusza krytycznie ważne zmiany w sposobie rozumienia strategii, jej celów, horyzontu czasowego i sposobu formułowania oraz jej operacjonalizacji.

W związku z tym w nowej kształtującej się na naszych oczach rzeczywistości technologicznej, nazywanej światem zdigitalizowanym, bądź inaczej środowiskiem cyfrowym, wiodące stają się kwestie zarządzania wiedzą, w tym wiedzą o klientach, a zwłaszcza o tendencjach zmian i zależnościach ich preferencji. Banki i ich klienci działają w coraz bardziej turbulentnym otoczeniu, a więc wiedza o kierunkach i ...