Bank: Loża komentatorów – październik 2015

Krzysztof Kluza
Szkoła Główna Handlowa

Z perspektywy opodatkowywanego podmiotu, bądź branży, efekt wprowadzania kolejnego podatku zawsze będzie negatywny, chyba że z będzie wiązała się z tym jednocześnie duża redystrybucja środków budżetowych do tych samych podmiotów. Niezależnie od tego, państwo wielokrotnie decyduje się na wprowadzanie podatków lub opłat dedykowanych wybranym grupom podmiotów, realizując w ten sposób swą funkcję alokacyjną w gospodarce. Powodem takich działań może być np. chęć ograniczenia niekorzystnych skutków aktywności określonych podmiotów (negatywne efekty zewnętrzne) lub, jak w przypadku banków, zbyt wysokiej renty danego sektora. Wszelako wysoki zwrot z kapitału nie musi wcale oznaczać niedoskonałości mechanizmów rynkowych – równie dobrze może to być skutek zdrowych i prawidłowo działających procesów oceny ryzyka kredytowego i rynkowego w bankach. W takiej sytuacji podatek może być dodatkowym źródłem zakłóceń w gospodarce. Niezależnie od scenariusza, podatek bankowy wpłynie na poziom aktywności kredytowej banków. Trudno określić jego skutki nie znając ani ostatecznej jego formy (we wrześniu pojawiła się kolejna, zupełnie nowa propozycja), ani wysokości stawek. Dla słabszych kapitałowo banków może oznaczać rezygnację z finansowania podmiotów o wadze ryzyka 100 proc. (z adekwatności kapitałowej). Szczególnie, że będą musiały budować również bufor bezpieczeństwa pod rozwiązania dotyczące kredytów w CHF. Jeśli nowy podatek nie będzie bardzo dotkliwy (rzędu 10 proc. zysku brutto sektora), to powstałą lukę na rynku wypełnią jednak po części banki o silniejszej bazie kapitałowej.

Dariusz Winek
dyrektor Departamentu Analiz Ekonomicznych,
Sektorowych i Rynków Rolnych Banku BGŻ BNP Paribas

Wprowadzenie podatku od całości aktywów bankowych, poza upłynnianiem części mniej potrzebnych aktywów, musiałoby prowadzić do spadku zainteresowania banków wzrostem akcji kredytowej. Przede wszystkich dotyczyłoby to kredytów o niższej dochodowości, czyli inwestycyjnych i hipotecznych. Dlatego prawdopodobny byłby wzrost marż kredytowych na tych produktach, podobnie zresztą, jak i innych opłat bankowych. Miałoby to przynajmniej w części pokryć ewentualne, dodatkowe koszty podatkowe sektora. Przyczyniałoby się to też do spowolnienia akcji kredytowej. Dowodem na tego typu dostosowania jest przykład Węgier, gdzie obserwowany jest spadek akcji kredytowej i najwyższe w UE opłaty i prowizje bankowe. Ponadto, choć podatek bankowy istnieje w 13 krajach Unii, to wstępnie proponowana stawka i sposób naliczania plasowałyby Polskę na niechlubnym podium w tej kategorii. W konsekwencji, w przypadku międzynarodowych grup bankowych, należałoby się liczyć z próbą optymalizacji podatkowej, czyli przenoszeniem części kredytów na księgi bankowe w innych krajach o niższej stawce podatku. Wreszcie podatek od aktywów pomniejszałby bazę dla podatku CIT, czyli musiałyby spaść wpływy budżetowe, płacone z jego ...