Bank i Klient: SEPA to jest to

Ewa Jagodzińska

Funkcjonujący obecnie system płatniczy jest niezwykle kosztowny, dlatego Komisja Europejska postanowiła stworzyć Jednolity Obszar Płatności w Euro. Zmniejszenie kosztów przeprowadzanych transakcji mają zapewnić transakcje dokonywane za pomocą elektronicznych instrumentów płatniczych. Gwarantują one mniejsze koszty emisji oraz obsługi gotówki. A według szacunków Europejskiego Banku Centralnego wynoszą one aż 1 proc. PKB (co w przypadku Polski daje ok. 10 mld zł). Rozliczenia bezgotówkowe spowodowałyby również ograniczenie tzw. szarej strefy, co miałoby bezpośredni wpływ na zwiększenie dochodów budżetowych oraz większą transparentność obrotów podmiotów gospodarczych. Zastosowanie w szerszym stopniu elektronicznych instrumentów płatniczych mogłoby przynieść znaczne oszczędności w finansach publicznych – choćby w takich sektorach, jak ubezpieczenia społeczne czy pomoc socjalna, które generują duże koszty dla jednostek samorządowych, urzędów oraz innych instytucji.

Ogólne założenia modelu

W przypadku Polski, która dopiero przygotowuje się do przystąpienia do strefy euro, przejście na obrót bezgotówkowy i używanie elektronicznych instrumentów płatniczych przyczyni się na pewno do redukcji kosztów związanych z wymianą waluty. Jednolity Obszar Płatności w Euro (Single Euro Payments Area – SEPA) ma przenieść transakcje krajowe na poziom europejski. Niezbędne jest do tego opracowanie i wdrożenie wspólnych procedur, standardów, infrastruktury oraz instrumentów płatniczych.

Model SEPA jest następstwem przyjęcia strategii lizbońskiej, która zakłada usprawnienie funkcjonowania wspólnego rynku i podniesienie jego konkurencyjności. Implementacja standardowych instrumentów płatniczych na szczeblu europejskim pozwoli na duże oszczędności, wynikające z efektu skali. Doprowadzi to do zwiększenia konkurencyjności gospodarki europejskiej w stosunku do gospodarki amerykańskiej. Model ten jest także odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku – konsumenci coraz częściej wykorzystują bowiem elektroniczne instrumenty płatnicze. Sam zaś sektor bankowy dąży do tego, by korzystali wyłącznie z nich.

Implementacja w Polsce

Polska po wstąpieniu do Unii Europejskiej przyjęła ustawę o elektronicznych instrumentach płatniczych. Dziś, gdy przymierzamy się do przystąpienia do strefy euro, jednym z najważniejszych zadań staje się implementacja modelu SEPA. Przebiega ona w trzech etapach:

• pierwszy rozpoczął się w 2008 r., charakterystyczne dla niego jest współistnienie instrumentów płatniczych SEPA i dotychczasowych;
• drugi obowiązuje do końca 2010 r., zakłada się, że przekształcimy obecne instrumenty płatnicze w euro, a karty płatnicze w instrumenty funkcjonujące w standardzie SEPA;
• trzeci nastąpi po wprowadzeniu przez Polskę euro, przewiduje się, że ostatecznie znikną działające obecnie instrumenty płatnicze niezgodne ze standardem SEPA.

Niektó...