Bank i Klient: Pomyłka nie musi oznaczać straty

Jerzy Majka

Problem błędnie adresowanych płatności pojawił się sześć lat temu, kiedy to nowelizacja ustawy o usługach płatniczych zmieniła całkowicie zasady weryfikacji poleceń przelewu przez instytucje finansowe. Według przepisów obowiązujących do 24 października 2011 r. sprawdzeniu podlegała nie tylko poprawność wprowadzonego numeru rachunku bankowego, ale również jego zgodność z danymi adresowymi odbiorcy. „W sytuacji, gdy bank lub SKOK wykonał transakcję mimo błędów w tym obszarze (np. dokonano transferu środków na rachunek inny niż ujęty w zleceniu płatniczym lub też numer rachunku podany w zleceniu przelewu był błędny, tj. nie należał do osoby wskazanej w tym zleceniu), po stronie zlecającego przelew (klienta banku lub ­SKOK-u) aktualizowała się możliwość skutecznego dochodzenia zwrotu środków od tego podmiotu” – przypominają autorzy projektu złożonego w Sejmie.

Nadawca niczym saper, myli się tylko raz

Tak czasochłonna i skomplikowana obsługa każdej operacji płatniczej była nie do pogodzenia z dynamicznym postępem technologicznym w bankowości, szczególnie zaś z rosnącym znaczeniem kanału bankowości elektronicznej, w którym transakcje dokonywane są w sposób zautomatyzowany. Przyjęta przez Parlament Europejski 13 listopada 2007 r. dyrektywa nr 2007/64WE (PSD1) zakładała znaczne przyspieszenie realizacji przelewów (wówczas to stał się obowiązujący tzw. model D+1, czyli wykonanie operacji najpóźniej w następnym dniu roboczym po złożeniu dyspozycji przez klienta) oraz ograniczenie zakresu danych odbiorcy przelewu, podlegających weryfikacji przez instytucję finansową.

„W rezultacie, na mocy art. 143 ustawy o usługach płatniczych, transakcja płatnicza może być wykonana tylko i wyłącznie na podstawie unikatowego identyfikatora (którym w praktyce jest najczęściej numer rachunku), a więc niezależenie od podania innych danych, identyfikujących potencjalnego odbiorcę” – czytamy w prezydenckim przedłożeniu. Równocześnie odpowiedzialność za ewentualne skutki popełnionego błędu przeniesiona została z dostawcy usług płatniczych na klienta, który w kanałach zdalnych faktycznie realizuje operację. Takie rozwiązania z jednej strony zmniejszyły czasochłonność dokonywania płatności online, z drugiej jednak wygenerowały dodatkowe ryzyko omyłkowego przekazania środków na niewłaściwe konto.