Bank i Klient: Minimalizacja zagrożeń

Beata Paxford

Dlatego też od członków zarządu banku często wymaga się więcej niż w zwykłych firmach. Poza generowaniem zysku, opracowaniem wiodącej strategii, muszą mieć oni świadomość obowiązków prawnych związanych ze sprawowanym przez nich urzędem. Tę świadomość winni posiadać także założyciele i akcjonariusze banku – i to już na etapie powoływania zarządu.

Kodeks spółek handlowych stanowi, że zarząd prowadzi sprawy spółki i ją reprezentuje. Dodatkowo Ustawa – Prawo bankowe nakłada na zarząd obowiązek przygotowania, wprowadzenia i funkcjonowania systemów zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej. To pierwszy dowód na potwierdzenie tezy, iż w przypadku zarządu banku Kodeks spółek handlowych wyznacza podstawowe zasady działania tego organu, natomiast Ustawa – Prawo bankowe stanowi pełne rozwinięcie jego funkcjonowania w tak specyficznej strukturze organizacyjnej i prawnej, jaką jest instytucja finansowa. I to właśnie do Ustawy – Prawo bankowe odnosić się będzie niniejszy artykuł.

Powoływanie zarządu

Z zasady członkiem zarządu może być jedynie osoba fizyczna legitymująca się pełną zdolnością do czynności prawnych. Jednakże w przypadku banków istnieją ustawowe ograniczenia co do osób predestynujących do takiego stanowiska. Ustawa – Prawo bankowe stanowi, że bank musi posiadać minimum trzech członków zarządu. Podkreślenia wymaga, iż na powołanie co najmniej dwóch z nich, w tym prezesa, wyrazić musi zgodę Urząd Komisji Nadzoru Finansowego. Z wnioskiem o wyrażenie zgody występuje inny organ banku, rada nadzorcza.

Istnieją cztery ustawowe przesłanki wykluczające powołanie danej osoby na stanowisko członka zarządu banku:

• była ona karana za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, z wyłączeniem przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego,
• spowodowała udokumentowane straty w miejscu pracy albo w związku z pełnieniem funkcji członka organu osoby prawnej,
• został wobec niej orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika przedsiębiorcy, członka rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej w spółce akcyjnej, spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub w spółdzielni,
• nie daje ona rękojmi ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem.

Z praktycznego punktu widzenia największe wątpliwości budzi ostatnia przesłanka. Przyjmuje się, iż rękojmię ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem dają przede wszystkim te osoby, które nie podlegają trzem pierwszym przesłankom, a nadto posiadają udokumentowaną wiedzę lub doświadczenie w zarządzaniu bankiem. Ustawa dodatkowo wspomina o udokumentowanej znajomości języka ...