Bank i Klient: Czy widać światełko w tunelu?

Po ostatniej publikacji Raportu AMRON nasuwają się wnioski raczej mało optymistyczne. Czy można w tej sytuacji mówić o jakiejś umiarkowanej stabilizacji, czy jest to już ewidentnie tendencja spadkowa? A jeśli już spadek, to czy ma on charakter chwilowej dekoniunktury, czy też jest to sygnał ostrzegawczy, wskazujący na konieczność podjęcia natychmiastowych działań naprawczych?

– Sytuacja jest nienaturalna. Jeśli mielibyśmy mówić o stabilizacji, to z pewnością życzyłbym sobie tę stabilizację na zupełnie innym poziomie, zarówno jeśli chodzi o liczbę udzielanych kredytów, jak i liczbę transakcji kupna/sprzedaży mieszkań. Niepokojącym sygnałem, jaki udało nam się zaobserwować w tym roku, jest fakt, że wyniki II kw. w obu tych dziedzinach w zasadzie powtórzyły wyniki pierwszego. To nie stabilizacja, ale ewidentny regres, zważywszy że przez ostatnich kilka lat wyniki II kw. były przeciętnie o 20-30 proc. wyższe w stosunku do I kw.

” ]

Ten niepokojący sygnał wychodzi rzecz jasna od strony popytu, a ściśle biorąc – finansowania tego popytu. Jeśli chodzi o podaż, to tu nie ma problemu. Deweloperzy zarzucili rynek nowymi ofertami mieszkaniowymi, które są coraz atrakcyjniejsze zarówno jeśli chodzi o ceny, jak i o lokalizacje. Również popyt czysto statystyczny bez wątpienia istnieje. Analizy Ministerstwa Infrastruktury oraz badania ekspertów rządowych podkreślają, że na rynku brakuje od 1,5 do 1,8 mln mieszkań. Nierozwiązany pozostaje natomiast problem, jak tym wszystkim ludziom zapewnić dostępność tych mieszkań. Nie mówię tylko o zapewnieniu mieszkania prywatnego, własnościowego, ale również o innych formach udostępnienia mieszkania. Chodzi tu przede wszystkim o rozmaite formy najmu – zarówno od innego prywatnego właściciela, jak i instytucji, która w zorganizowany sposób zajmuje się wynajmem nieruchomości.

Jeśli już mówimy o finansowaniu własnego mieszkania, to pierwszym skojarzeniem staje się niewątpliwie program wieloletniego oszczędzania, zwany popularnie „kasami mieszkaniowymi”. Czy mamy szansę na szybkie upowszechnienie tej formy finansowania nieruchomości w warunkach polskich, czy też konieczne jest gruntowne przeobrażenie świadomości Polaków,co może trwać całe lata, a nawet dziesięciolecia?

– Myślę, że to przede wszystkim kwestia dobrej woli decydentów. Podczas prac nad projektem ustawy o oszczędzaniu na cele mieszkaniowe w roku 1997 udało się przekonać do programu wieloletniego oszczędzania dosłownie wszystkich: odpowiednie zapisy w ustawie przeszły przez obie izby parlamentu i weszły w życie. Niestety, nie pojawiły się odpowiednie akty wykonawcze do ustawy i cały system nie zafunkcjonował. Warto przypomnieć, że sześć lat wcześniej taki system został uruchomiony na Słowacji, a pięć lat wcześniej w Czechach, a w roku 1997, kiedy u nas weszły w życie wspomniane zapisy, wystartował system wieloletniego oszczędzania na Węgrzech. We wszystkich tych krajach system ten działa z ogromnym powodzeniem. Miliony osób w tych niewielkich liczebnie krajach oszczędzają właśnie w kasach mieszkaniowych. Jeśli wówczas udałoby nam się przekonać czystym rachunkiem ekonomicznym ówczesny parlament oraz prezydenta i wbrew pesymistycznym ocenom rządu uzyskać poparcie wszelkich opiniodawczych podmiotów w procesie legislacyjnym, to myślę, że ...