Bank i Klient: Bufory kapitałowe

Małgorzata Olszak

Pierwsza wzmianka o możliwości wprowadzenia buforów kapitałowych (ang. capital buffers) pojawiła się w lutym 2009 r. w raporcie grupy de Larosiere’a. Zmaterializowała się w dokumencie konsultacyjnym Komitetu Bazylejskiego z grudnia 2009 r. pt. „Strengthening the resilience of the banking sector”, stanowiącym element pakietu zmian zwanych Bazyleą III. W lutym 2010 r. podobne propozycje zawarto w dokumencie konsultacyjnym CRD IV Komisji Europejskiej.

W propozycjach Komitetu Bazylejskiego oraz Komisji Europejskiej wyróżniono dwa typy powiązanych ze sobą buforów kapitałowych – ochronny bufor kapitałowy (ang. capital conservation buffer) oraz antycykliczny bufor kapitałowy (ang. countercyclical capital buffer). Każdy z nich ma za zadanie absorbować straty będące następstwem zjawisk w sferze realnej gospodarki w okresie recesji. Z obecnych wyników prac, zarówno Komitetu Bazylejskiego, jak i Komisji Europejskiej wynika, że oba bufory mają być stosowane na poziomie skonsolidowanym. Tak więc sankcje związane z niespełnieniem wymogu utrzymywania buforu dotyczyć będą podmiotów konsolidujących sprawozdania finansowe. Niemniej jednak władze nadzorcze poszczególnych krajów będą miały możliwość wdrożenia obowiązku utrzymywania buforów na poziomie indywidualnym dla podmiotów, które bezpośrednio nadzorują.

Banki będą miały jeszcze kilka lat na przygotowanie się do wdrożenia buforów – zgodnie z oczekiwaniami Komitetu Bazylejskiego lata 2016-2018 będą okresem przejściowym w stosowaniu tej regulacji. Zakłada się, że od 1 stycznia 2019 r. wszystkie banki będą posiadały bufory ochronne w wysokości 2,5 proc. aktywów ważonych ryzykiem.

Ochronny bufor kapitałowy

To pewien ustalony poziom kapitału akcyjnego ponad minimalny kapitał odpowiednio akcyjny, pierwszej kategorii (tzw. Tier 1, tj. fundusze podstawowe) oraz kapitał całkowity (tj. suma funduszy podstawowych i uzupełniających po pomniejszeniach), który bank będzie zobowiązany utrzymywać i który w efekcie powiększa poziom współczynnika wypłacalności o 2,5 proc. (zobacz tabela 1).

Z danych zawartych w tabeli 1 wynika, że po wejściu w życie Bazylei III banki będą zobowiązane utrzymywać nie tylko wyższe poziomy poszczególnych współczynników kapitałowych, szacowanych jako relacja odpowiednio kapitału akcyjnego, funduszy podstawowych oraz funduszy własnych do aktywów ważonych ryzykiem, ale również dodatkowo każdy z tych współczynników musi uwzględniać ochronny bufor kapitałowy. Z ostatnich deklaracji Banku Rozrachunków Międzynarodowych wynika, że współczynniki te mają mieć wartość wynoszącą odpowiednio: 7, 8,5 oraz 10,5 proc.

Zgodnie z założeniem twórców koncepcji ochronnego bufora kapitałowego w celu posiadania odpowiedniego poziomu kapitałów, gwarantującego nieskrępowane możliwości działalności podczas recesji, banki będą zobowiązywane do podwyższania poziomu kapitału w okresie dobrej koniunktury. Instytucje nieutrzymujące buforów kapitałowych poniosą tego konsekwencje. Polegać one mają na ograniczeniu możliwości w podziale dochodów kapitałowych (tj. zysków przeznaczonych do podziału, wypłat premii) ...