Autor: Andrzej Lazarowicz

– Odzywaj się tylko wtedy, gdy wiesz, o co chodzi – rzekł niemal 2500 lat temu Sokrates. Było to tak dawno, że dziś już nikt tego nie pamięta. A może po prostu nikt nie chce pamiętać. Bo dzisiejszy świat opanowali dyletanci. Co tam dyletanci – ci przynajmniej zajmując się czymś amatorsko, mają jakieś powierzchowne o tym wiadomości. Nami zaś rządzą ignoranci – nieucy niemający pojęcia o tym, co robią, nie mówiąc już o tym, co robić powinni i co robić wypada. Na dodatek są tak pewni siebie – to kolejna przywara (choć dla nich zaleta) laików – że nawet nie zapytają o zdanie swych – tak zwanych – doradców. Może szkoda, bo jak stwierdził Karl Farkas, austriacki aktor i satyryk – w politycznej kuchni gotuje się najlepiej na oleju, który inni mają w głowie. Nic zatem dziwnego, że w naszej królują zakalce i potrawy, których najbardziej nawet głodny nie jest w stanie przełknąć.

Popatruję sobie na ludzi, którzy nagle zaczynają się nadymać i puchnąć, a wszystko to tylko dlatego, że szef – ich bożyszcze – zlecił im jakąś rzecz do wykonania. I wykonują ją – z całkowitym zaangażowaniem i według przekazanych im z góry instrukcji. Dumni przy tym jak paw, gdy w okresie godowym pręży się przed samicą. Wzdycham wtedy i szepczę sobie myśl Napoleona Bonaparte – władcy lubią tylko tych, którzy są im przydatni i tylko tak długo, dopóki ich potrzebują. W końcu coś o tym pan cesarz wiedział…

Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią się im płaci – twierdzi Wisława Szymborska. I ma rację. Śmiem jednak sądzić, że chodzi jej o pamięć nie narzucaną nikomu siłą, ale o tę wynikającą z zafascynowania kimś, jego osobowością, charakterem, mądrością, ciepłem, umiłowaniem człowieka, skromnością, prostotą życia, niezabieganiem o poklask, zdrowym krytycyzmem… Trudno, przyznaję, zgromadzić to wszystko w jednej osobie, ale jest to możliwe, a nawet korzystne dla osobowości. Powiedział bowiem Kazimierz Dąbrowski (1902-1980) – polski psycholog, psychiatra i filozof: Jeżeli jesteś zdrowy psychicznie, musisz mieć empatię, miłość i przyjaźń, gotowość pomocy ludziom. Równocześnie musisz mieć krytycyzm dla odróżniania ich dodatnich i ujemnych wartości i postaw.

Obiecanki cacanki, a głupiemu radość – powiada mądre, jak rzadko które, przysłowie. I wiele w nim prawdy – wszak miało być u nas, jak dawniej w Irlandii, a wyszło, jak obecnie i w Grecji, i Irlandii razem wziętych. Co chwila coś się w budżecie nie dopina, rząd gubi gdzieś kolejne miliardy, a w górę idą jedynie, oprócz słupków poparcia dla opozycji, ceny w sklepach.

Człowiek nie rodzi się od razu zdolny do życia. Rośnie i dojrzewa z każdym dniem, udoskonala sprawność i obyczaje, aż wreszcie dochodzi do szczytu swych możliwości. Doskonałość człowieka przejawia się w nabyciu takich cech, jak: subtelność upodobań, rozsądek, wytrawność sądu, siła woli, umiarkowanie w słowach i czynach – napisał o. Baltazar Gracjan w „Brewiarzu dyplomatycznym”, w maksymie 6 – Człowiek u szczytu doskonałości.

Co prawda do wyborów parlamentarnych jeszcze sporo czasu, warto jednak już dziś podumać nad tym, czym powinniśmy się kierować przy stawianiu krzyżyków, lub iksów na formularzach. Teoretycznie – mądrością programów. Sęk w tym, że nasze partie jakieś programy może i mają, ale mądrości to w nich znaleźć raczej nie sposób. A szkoda…

Osobliwie jakoś ostatnio namnożyło się nam geniuszy – nieomylnych i niezastąpionych. Aż dziw, że wszyscy wokół jeszcze hołdu im nie oddali, wraz z własnymi sercami i pełnią władzy. No bo to mistrzowie – i czego się nie dotkną, odnoszą sukces. Tak przynajmniej, twierdzą. Rzekł kiedyś jedyny rzeczywisty Mistrz: Nie chciejcie również, żeby was nazywano mistrzami, bo jeden jest tylko wasz Mistrz, Chrystus. Największy z was niech będzie waszym sługą. Kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony (Mt 23, 10-12).

Zwyczajowo każdy kandydat na pracownika musi przejść badania lekarskie. Ciekaw jestem, czy ta zasada obowiązuje także polityków. Sądząc jednak po zachowaniach naszych posłów – raczej nie. A przydałyby się, zwłaszcza niektórym, wizyty – a może i podjęcie leczenia – u lekarza specjalisty. Słyszałem, że dobrym neurologiem jest Kuba Sienkiewicz, na dodatek – jako frontman kapeli „Elektryczne gitary” – może też stosować muzykoterapię.

Coraz częściej zastanawiam się ostatnio, dlaczego na początku drugiej dekady XX wieku wciąż jeszcze żyje pośród nas ogrom głupców. I dochodzę do – paradoksalnego zapewne dla niektórych, a mnie dającego nadzieję – wniosku, że wcale ich tak wielu znowu nie ma, a jedynie po prostu wepchali się na afisz i wdarli w światła kamer i przed mikrofony. Stało się to, co przepowiadała w końcu XIX i na początku XX wieku baronessa Marie von Ebner-Eschenbach: Mądry ustępuje głupiemu! Smutna to prawda; toruje ona głupocie drogę do opanowania świata.

Tylko jedna rzecz jest gorsza, niż gdy o nas mówią, a mianowicie, gdy o nas nie mówią – stwierdził kiedyś Oscar Wilde (irlandzki poeta, prozaik, dramatopisarz i filolog klasyczny). Nie sposób nie przyznać mu racji. A jakoś osobliwie sprawdza się to w naszym politycznym grajdołku. Wystarczy, żeby media nie wspomniały o kimś choćby przez jeden dzień, a już sam zainteresowany szuka pretekstu, by w nich zaistnieć.

Popatruję sobie na szarość za oknem i dochodzę do wniosku, że wreszcie pogoda dopasowała się do tego, co dzieje się w Polsce. A śnieg, choć jeszcze nie do końca się stopił, odsłonił to, co pozostało ze szczytnych obietnic polityków – psie kupy czyli g… I z niejakim, przyznaję, niepokojem czekam na wiosnę – jaka będzie na tej „naszej zielonej wyspie”, co to nie daj Boże, żeby rzeczywiście drugą Irlandię zaczęła przypominać. Szanowni rządzący zaś, zamiast wziąć się do pracy, powszechnie demonstrują swój dobry humor. Bo wiedzą, co dawno już temu stwierdził jeden z rzeczników, że „rząd i tak się wyżywi”.

Jako przedstawicielowi gatunku homo sapiens sapiens (błagam w tym miejscu tych, którzy czytają moje wypociny, by nie sugerowali się zdjęciem) zdarza mi się czasami nad czymś zadumać i o czymś porozmyślać. A że święta za pasem, więc podumałem sobie o kondycji współczesnego człowieka. I wyszło mi – co nie jest żadnym odkryciem, boć wszyscy to wiedzą – że jest ona, delikatnie mówiąc, taka sobie.