Akademia: Szwajcaria – dobrobyt mieszkaniowy

Mirosław Gorczyca
Dr hab. n. ek., profesor w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie

Uwarunkowania rozwoju mieszkalnictwa

Ludność Szwajcarii zwiększyła się w latach 1950-2011 o 3238 tys. (por. tab. 1), co oznaczało jej przyrost o 68,6 proc., w średniorocznym tempie na poziomie niespełna 1,0 proc. Przyrost liczby ludności był przede wszystkim efektem wysokiego dodatniego salda imigracji, jako że Szwajcaria, kraj bardzo wysokiej stopy życiowej, miała wyjątkową siłę przyciągania przybyszów. Efektem tego był znaczący wzrost udziału cudzoziemców w liczbie mieszkańców, mimo restrykcji osiedleńczych. I tak, wzrósł on z 6,0 proc. w 1950 r. do 17,8 proc. w 1970 r. i 22,8 proc. w 2011 r., przy okresowym spadku w latach 70. (14,4 proc. w 1980 r.). Mocno zróżnicowany poziom miał przyrost naturalny (por. tab. 1), od minus 2,9 w 1970 r. do 12,7 promila w 2000 r. Ostatnimi laty zmalał on do 6,5 osoby na 1 tys. ludności w 2011 r.

Jako swego rodzaju ciekawostkę przytoczyć można rosnącą liczbę mieszkańców Szwajcarii pochodzących z Polski, z 5 264 w 1990 r. do 14 124 w 2011 r. [1]. W Szwajcarii odnotować również należy najwyższy w krajach Europy poziom średniej długości życia. Wyniósł on w 2011 r. 80,3 roku dla mężczyzn i 84,7 dla kobiet, wobec, odpowiednio: 66,4 i 70,9 w 1950 r. [1].

Ludność Szwajcarii grupuje się w gospodarstwach domowych o malejącej średniej wielkości (por. tab. 2), której aktualny poziom szacować należy na cá 2,2 osoby.

Wysoki poziom rozwoju ekonomicznego Szwajcarii spektakularnie egzemplifikuje poziom i dynamika P/roduktu K/rajowego B/rutto, według różnych źródeł. Sprzyjało temu preferowanie gospodarki opartej na wiedzy, co możliwe było dzięki wysokiemu udziałowi w PKB na badania i rozwój. Np. w 2008 roku wyniósł on 2,87 proc., co stawia Szwajcarię w wąskiej czołówce światowego rankingu w tej dziedzinie.

PKB per capita wzrósł w latach 2003-2011 (w USD) z 45 184 do 83 966 w cenach bieżących oraz z 34 258 do 53 837 według siły nabywczej (purchasing power parity) franka szwajcarskiego [3]. Nawet kryzys ostatnich lat dotknął Szwajcarię stosunkowo nieznacznie, jako że PKB w cenach bieżących wynosił w latach 2008-2011 (w mln franków): 567 652, 554 372, 574 314 i 586 284 [1]. Zatem – w ujęciu rok do roku – tylko w 2009 r. nastąpiło „tąpnięcie” PKB o -1,9 proc. [1]. Z kolei, w 2011 r. PKB zwiększył się o 1,9 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim [5].

PKB per capita według siły nabywczej szwajcarskiej waluty wyniósł w 2011 r. 41 447 USD wobec 31 737 w 2000 r. i 35 784 w 2005 r. [5], natomiast dynamika PKB w latach 2005-2011: 102,7 – 103,8 – 103,8 – 102,2 – 98,1 i 103,0, a PKB per capita wzrósł w okresie 2005-2010 o 4,2 [6].

Wzrost ekonomiczny zdeterminowany był wysokim udziałem inwestycji w środki trwałe (gross fixed capital formation). Wynosił on (w % PKB): 22,8 w 2000 r., 21,7 w 2005 r. i 20,6 w 2009 r. [4] oraz 20,0 w 2010 r. [6]. Inwestycje budowlane w latach 2008-2011 rosły – rok do roku – kolejno o 2,0, 3,9 i 4,7 proc.

Decydujące o rozmiarach budownictwa mieszkaniowego inwestycje mieszkaniowe, a w konsekwencji – dzięki ich wieloletniej kapitalizacji – o standardzie mieszkaniowym, stanowiły w latach 50., 60.,70. i 80. około 6 proc. PKB [8, 9, 10]. W ostatnich latach intensywność wysiłku inwestycyjnego w omawianym zakresie znacząco spadła, co nie dziwi (por. uwagi dalej) w kontekście wysokiego poziomu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych – znaczącej liczby mieszkań wakujących do wynajęcia.

Budownictwo mieszkaniowe

W 2011 r. oddano do użytku 47,2 tys. mieszkań z nowego budownictwa mieszkaniowego (por. tab. 3). Znajdowały się one w 15,0 tys. budynków mieszkalnych, w tym 62,2 proc. ...