Horyzonty Finansów 2011: Finansowy kompleks mentora

Ewa Kadys

Gdy kilka lat temu Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) publikowała pierwsze wyniki badań dotyczące stanu wiedzy ekonomicznej w poszczególnych krajach świata, nikt nie czuł niepokoju. Co wrażliwsi odczuwali zażenowanie, dla większości był to doskonały pretekst do żartów.

Bo też i brzmiało to śmiesznie. Stosunkowo nieźle sytuacja wyglądała w Korei Południowej. Przeprowadzone tam badanie wśród uczniów klas licealnych wykazało, że mniej niż 60 proc. z nich ma odpowiednią wiedzę z zakresu oszczędzania i gromadzenia środków na emeryturę, wyboru odpowiedniej karty kredytowej oraz świadomość ryzyka finansowego i wagi korzystania z różnorodnych form ubezpieczenia, a także ma zdolność do zarządzania finansami osobistymi. Inne kraje mogły pozazdrościć Azjatom. Bo co w tej sytuacji mają powiedzieć Brytyjczycy, dla których wyrocznią są ulotki reklamujące usługi i produkty finansowe? Na drugim miejscu stawiają informacje uzyskane od pracowników banku. – Aktywny sposób poszukiwania informacji? A co to takiego – zdawali się pytać

Za oceanem było jeszcze gorzej. Kanadyjczycy przyznali się, że wybór inwestycji finansowej jest dla nich bardziej stresujący niż wizyta u dentysty, a jak zwykle ufni we własne siły obywatele Stanów Zjednoczonych nie oszczędzają na starość. Zaledwie 40 proc. czynnych zawodowo Amerykanów miało wybrany plan emerytalny!

Na Antypodach aż dwie trzecie klientów instytucji finansowych chwaliło się znajomością pojęcia procenta składanego, ale gdy przyszło do rozwiązywania prostego zadania, poradziła sobie mniej niż jedna trzecia.

Pierwszy dzwonek

Przed sześcioma laty, gdy OECD opublikowała wyniki swojego badania, nikt nie chciał wyciągnąć wniosków z tej nauki. Dopiero gdy wybuchł kryzys finansowy w USA, a potem w Europie, odkryto, że warunkiem zrównoważonego rozwoju jest w pełni świadomy i wyedukowany ekonomicznie klient.

Na początku pojawiły się inicjatywy oddolne, realizowane przez fundacje i stowarzyszenia. Jako przykład można przytoczyć projekt opisywany w raporcie Szkoły Głównej Handlowej „Produkty finansowe i edukacja finansowa w Polsce na tle wybranych krajów wysoko rozwiniętych”, jaki zrealizowano w Wielkiej Brytanii. Program ma charakter fakultatywny i jest opracowany dla czterech odrębnych grup wiekowych dzieci i młodzieży od 5 do 16 lat. W poszczególnych grupach dzieci i młodzież stopniowo poznają podstawowe zagadnienia z zakresu finansów. Dzieci w wieku 5-7 lat uczą się, co to jest pieniądz, do jakich służy celów i jakie są jego źródła, rozwiązują też zadania w zakresie prostych decyzji finansowych.

Młodzież w wieku od 14 do 16 lat poznaje podstawowe usługi finansowe i znaczenie oszczędności (w tym przede wszystkim emerytalnych), zdobywa umiejętności planowania finansów gospodarstwa domowego.

Innym przykładem opisywanym przez autorów raportu jest „Finansowe prawo jazdy”, które wprowadzono w Niemczech i Austrii. Program został przygotowany przez instytucję zajmującą się pomocą osobom nadmiernie zadłużonym i jest ...