Opinnie: Strategia z nutą sceptycyzmu

Marek Urbaniak

Między nimi plasowano Krzysztofa Teodora Teoplitza, czyli KTT, oraz Hamiltona. O ile KTT to była kwintesencja formy felietonowej, o tyle Hamilton to było właściwie wieczne spieranie się z formą, która podporządkowana była eksponowaniu różnych szczegółów historii, polityki czy religii w wymiarze pojedynczego losu.

Ot choćby próbka tej unikalnej twórczości: „Była Rewolucja Francuska. Człowiek nazywał się markiz d`Elbeuf. Prowadzony na gilotynę, czytał książkę. Tuż przed ścięciem zagiął róg kartki…. Ale to nie byli barbarzyńcy. Respektują jego autonomię, w stopniu oczywiście minimalnym, ale jednak. Nie zabierają mu wszystkich praw. Nie ma zmiażdżonych palców, może trzymać w nich książkę. Nie wyrywają mu jej z rąk. Może odegrać swój ostatni spektakl…. Co jest większą wartością: poza czy szczerość? Co odczuwał w tamtym momencie? Może strach. I może potrzebę wyrażenia go łzami i konwulsjami, szczerym bełkotem. Ale kultura to znaczy nie dać rozmyć się przez żywioł, zdominować przez fizjologię. Kultura to jest ujęcie zdań w figury retoryczne, ujęcie siebie i tego, co się robi – w styl, włożenie sobie na twarz maski.”

Oczywiście, jeśli ktoś nie lubi literackiej felietonistyki, to może zawsze sięgnąć po niebanalność ekonomicznych przemyśleń Joshepa Aloisa Schumpetera. Ale w żadnym z tych przypadków tak naprawdę nie chodzi ani o formę, ani o treść. Chodzi o postawę. Gdy refleksja ma dotyczyć rzeczy fundamentalnych, czyli na przykład ...