Zagranica: Szwajcaria Kaukazu?

Monika Rotulska

Światowy kryzys finansowy nie ominął Gruzji, ale też nie zaszkodził jej w takim stopniu, jak niektórym krajom wschodnim. Krótkie, ale intensywne walki z Rosją w sierpniu 2008 r. miały o wiele bardziej destabilizujący wpływ na gruzińską gospodarkę niż kryzys finansowy, ale też paradoksalnie sprawiły, że pojawiła się szczodra, zagraniczna pomoc finansowa, która wydatnie złagodziła skutki kryzysu.

Czas wojny

W sierpniu 2008 r. lari (GEL) straciła do dolara ponad 30 proc. Ilość depozytów zmniejszyła się o 13 proc. W dodatku blokada powietrzna spowodowała pewne trudności z napływem środków. Jednak sprawne działania banku centralnego doprowadziły do zmniejszenia dewaluacji, tak że osiągnęła ona pułap 17 proc. Szybkie zakończenie działań wojennych, a także deklarowana wydatna pomoc społeczności międzynarodowej (4,5 mld USD donacji dla Gruzji zobowiązało się przekazać 30 krajów i kilka międzynarodowych organizacji finansowych na konferencji w Brukseli zorganizowanej w październiku 2008 r. przez Bank Światowy i Komisję Europejską) pomogły uniknąć chaosu i paniki na rynku finansowym.

Mimo trudnej sytuacji Narodowy Bank Gruzji, aby nie podważać zaufania do systemu bankowego, nie wprowadził żadnych limitów na wycofanie depozytów. Ograniczenia zostały wprowadzone tylko w bankowości internetowej i płatnościach kartą za pośrednictwem stron internetowych. Tylko że powodem tychże nie była niewypłacalność systemu, ale zmasowane ataki hakerskie Rosji na strony informacyjne, rządowe, a także serwery bankowe. Na przykład – zmieniono dane na głównej stronie banku centralnego, na której hakerzy napisali w komunikacie prasowym, że „Narodowy Bank przestaje istnieć, ponieważ nie ma pieniędzy w kraju”. Na szczęście nie wywołało to paniki. Sytuacja ta uczuliła jednak władze w Tbilisi na niebezpieczeństwo cyberataków i dlatego w dokumencie wyliczającym zagrożenia dla państwa w latach 2010-2013 zaliczyła je do jednych z najważniejszych na równi z zabezpieczeniem przestrzeni powietrznej i linii brzegowej. Równie poważnie do tego zagadnienia podeszły banki, które nie żałują funduszy na rozwój bezpieczeństwa systemu informatycznego.

Wojna doprowadziła do znacznego zwiększenia deficytu budżetowego i gwałtownego spadku napływu kapitału, od którego system finansowy Gruzji był i jest uzależniony. Jednym z ważniejszych źródeł wpływu funduszy są Gruzini mieszkający na terenach WNP oraz ci uprawiający turystykę zarobkową, zwłaszcza do Grecji. Dlatego przebieg kryzysu w Grecji i Rosji miał wpływ na zmiany na rachunkach osób fizycznych, a także wydatnie zmniejszył siłę nabywczą w kraju, co jeszcze wzmocniło recesję.

Mikrofinansowanie

Na początku 2009 r. ograniczona dostępność dewiz spowodowała, że banki w Gruzji praktycznie przestały udzielać pożyczek i kredytów. Cięcia w sektorze dotyczyły również wydatnego zmniejszenia liczby pracowników zajmujących się kredytami (20 proc.), którzy zostali w dużej mierze przejęci przez instytucje zajmujące się mikrofinansowaniem. W marcu 2009 r. na portalu ...