Temat Numeru: Centra informacji gospodarczej i ich rola we wspieraniu lokalnej przedsiębiorczości.

Jak nowela ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczej wpłynęła na warunki funkcjonowania przedsiębiorców?

14 czerwca 2010 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Wspomniana nowela w pierwszym rzędzie poszerza katalog podmiotów uprawnionych do zgłaszania informacji do BIG-ów m.in. o osoby fizyczne. Do tej pory nie było takiej możliwości. Obecnie osoba fizyczna może dokonać takiego wpisu, jeżeli posiada sądowy tytuł wykonawczy. Dodatkowo ustawa umożliwia zgłaszanie do BIG-ów swoich dłużników wierzycielom wtórnym, na przykład firmom windykacyjnym.

Jak ustawa egzekwuje ochronę praw podmiotów zgłaszanych do biur informacji gospodarczej?

Podstawowy warunek zgłoszenia to – jak wspomniałem – posiadanie sądowego tytułu wykonawczego, który w toku postępowania, nawet gdy toczyło się w trybie nieprocesowym (myślę o postępowaniu nakazowym i upominawczym) rozwiewa wątpliwości co do istnienia wymagalnego zobowiązania. Poza tym dług musi spełniać ustawowe wymagania, które definiują, czym jest informacja gospodarcza, chodzi między innymi o ustalone limity takiego długu – minimum 200 zł w przypadku osób fizycznych i minimum 500 dla osób prawnych.

Co warto wiedzieć o procedurze wykorzystywania informacji zgłoszonych do biur informacji gospodarczej i w jaki sposób są one chronione?

Poza ustawą o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, w przypadku danych zgromadzonych w BIG-ach mają również zastosowanie przepisy ustawy o ochronie danych osobowych, nad czym czuwa bezpośrednio Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wraz z podległym mu urzędem. Bardzo mocne zabezpieczenia gwarantują wewnętrzne systemy bezpieczeństwa, na które obok wsparcia technicznego z arsenału środków IT, monitoringu i kontroli dostępu składają się restrykcyjne procedury obowiązujące zarówno w Biurze Informacji Kredytowej SA, jak i współpracującym z nami InfoMonitorem Biurem Informacji Gospodarczej SA, które jest jedynym biurem informacji gospodarczej w Polsce mającym dostęp do danych zgromadzonych w BIK SA oraz przesyłającym poprzez BIK informacje dla sektora bankowego. Bezpieczeństwo danych to kamień węgielny naszej działalności.

Jak wspomniane regulacje wpływają na skuteczność Waszych działań?

Jeżeli chodzi o Biuro Informacji Kredytowej, to proszę pamiętać, że BIK jedynie gromadzi, przetwarza i udostępnia instytucjom finansowym dane zgromadzone w naszych bazach, a instytucja, która pobiera od nas te dane sama decyduje, jaką podejmie decyzję na ich podstawie, zgodnie z wewnętrznymi procedurami, regulacjami i zaleceniami. Więc pytając o skuteczność, należałoby raczej zwrócić się do instytucji, które współpracują z nami z pytaniem, na ile dane udostępnione przez nas okazały się pomocne w ograniczaniu ryzyka chociażby osób nadmiernie zadłużonych. Natomiast jeżeli chodzi o skuteczność działań BIG InfoMonitor, to jest ona bardzo duża, jako przykład można podać fakt, że w ciągu ostatniego roku dzięki działaniom InfoMonitora w skali całego kraju odzyskano ponad 0,5 mld zaległych i wcześniej niespłacanych alimentów.

W czym tkwi tajemnica tego sukcesu?

Jak wspominałem, InfoMonitor jako jedyne biuro informacji gospodarczej w Polsce posiada bezpośrednie połączenie z Biurem Informacji Kredytowej SA, co automatycznie gwarantuje dostęp do danych dłużnika bankom komercyjnym, spółdzielczym oraz instytucjom ustawowo upoważnionym do udzielania kredytów funkcjonującym na naszym rynku.

Czy to jednak niezbyt ostra sankcja?

Przeciwnie, Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor jest zbiorem dynamicznie się zmieniającym, zatem dłużnik, który ureguluje swoje należności, zostaje z bazy wykreślony. Okres karencji nie przekreśla jego szans na korzystanie z oferty systemu bankowego i uczestnictwa w obrocie gospodarczym, lecz dodatkowo motywuje do bycia rzetelnym w kontaktach biznesowych.

Jak samorządy mogą skutecznie dochodzić swoich roszczeń np. z tytułu przejazdu bez ważnego biletu lub nieopłaconych należności za najem lokali użytkowych i mieszkalnych?

Przede wszystkim powinny podpisać umowę o współpracy z BIG InfoMonitor. Wiem, że w skali całego kraju rozmiar tego zjawiska jest ogromny. Dzięki podpisaniu takiej umowy samorząd ma również dostęp do informacji o przedsiębiorcach, bowiem samorządy coraz częściej zlecają realizację części zadań podmiotom zewnętrznym, co sprawia, że referencje potwierdzające solidność potencjalnego kontrahenta pozwolą uniknąć przykrych konsekwencji braku takiej wiedzy. W przypadku już istniejących zaległości zgłoszenie ich do BIG InfoMonitor sprawi, że wiedza o tych zobowiązaniach dotrze bezpośrednio do banków. Dzięki temu prawdopodobieństwo spłaty długu znacznie wzrasta.

Oferta BIK SA i InfoMonitora gwarantuje skuteczność i nie ma rynkowego odpowiednika…

Fakt, Biuro Informacji Kredytowej jest jedno. Zostało założone przez banki i ZBP. Natomiast Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor jest jednym z trzech BIG-ów na polskim rynku, ale jedynym, które ma bezpośredni dostęp poprzez BIK do całego sektora bankowego.

Aktualność danych to podstawa bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym…

Dokładnie, aby informacja była wartościowa, musi być przede wszystkim aktualna. Bazy Biura Informacji Kredytowej SA są stale aktualizowane i znajduje się w nich zarówno informacja historyczna, jak i aktualna. W przypadku BIG-ów sytuacja jest nieco inna, istnieje ustawowy obowiązek wykreślenia z rejestru dłużnika, który spłacił swoje zobowiązanie, co sprawia, że zasoby w bazach BIG-ów podlegają większej rotacji.

Stałą praktyką w państwach na całym świecie jest potwierdzanie swojej rzetelności w biznesie poprzez pobieranie tzw. raportów o sobie…

Istnieje możliwość uzyskania takiego świadectwa zarówno w Biurze Informacji Kredytowej SA, jak i w BIG InfoMonitor SA i nazywa się to raportem konsumenckim albo raportem o sobie. Ustawa gwarantuje możliwość bezpłatnego otrzymania takiego raportu raz na pół roku z BIK SA. Wystarczy zgłosić się do Biura Obsługi Klienta BIK albo przesłać pocztą odpowiedni formularz zamówienia takiego raportu.

Co w przypadku przedsiębiorców stających do publicznych przetargów częściej niż co pół roku?

Przedsiębiorca może pobrać raport o sobie z BIG InfoMonitor, jeżeli jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, to może pobrać raport o sobie z bazy BIK. Jeżeli jesteśmy firmą prowadzącą pełną sprawozdawczość finansową, to dobrym pomysłem w celu uwiarygodnienia się jest również wygenerowanie raportu BIK4 Company ESOR – w prosty i przystępny sposób pokazującego naszą sytuację finansową na tle branży, w której działamy. Niedługo możliwe będzie również pobieranie raportów o sobie z systemu SI BIK Przedsiębiorca, gdzie gromadzone są dane na temat przedsiębiorstw.

Na ile praktyka korzystania z owych raportów się upowszechnia?

Nasz rynek jest relatywnie młody, BIK działa od 1997 r., a BIG-i od 2003 r. W Szwecji biuro informacji kredytowej powstało w 1890 r. W Europie najwięcej tego typu instytucji powstało po wojnie w latach 50. Jesteśmy więc na początku drogi, jednak i u nas coraz częściej osoby zaczynają się chwalić swoją pozytywną historią kredytową, dzięki czemu uwiarygodniają się w kontaktach z innymi instytucjami.

Jak więc scharakteryzowałby Pan nasz rynek wymiany informacji?

W odniesieniu do informacji kredytowej obejmuje on około 98 proc. rynku kredytowego w Polsce, wszystkie działające na polskim rynku banki komercyjne, większość banków spółdzielczych skupionych w 3 zrzeszeniach oraz inne instytucje ustawowo upoważnione do udzielania kredytów. Co do informacji gospodarczej, to rynek posiada znaczny potencjał rozwojowy. Niespłacone opłaty czynszowe, za dostawę energii, wody czy inne z sektora użyteczności publicznej to duży obszar do zagospodarowania.

Jak ten proces wspomagają CIG-i?

Z myślą o wspieraniu lokalnej przedsiębiorczości trzy podmioty, które od wielu lat działają na rzecz poprawy bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, a mianowicie BIG InfoMonitor, Związek Banków Polskich i Biuro Informacji Kredytowej utworzyły placówki Centrum Informacji Gospodarczej. Główną ideą ich funkcjonowania jest bezpośrednie propagowanie w regionach wiedzy o tym, jak ważne jest posiadanie pozytywnej historii kredytowej i gospodarczej oraz jak bardzo bezpieczeństwo i przejrzystość obrotu gospodarczego wpływa na rozwój naszej gospodarki. Przedstawiciele CIG-ów spotykają się z przedstawicielami samorządów, przedsiębiorstw, lokalnych mediów, edukując ich oraz wspierając w procesach zarządzania ryzykiem. Przedsięwzięcia takie, jak wspomniany wcześniej „Dłużnik alimentacyjny”, kiedy to po wejściu w życie w październiku 2009 r. możliwości wpisywania na listę dłużników alimentacyjnych przez jednostki samorządu terytorialnego do baz biur informacji gospodarczej, aż 1500 gmin w Polsce podpisało umowy z InfoMonitorem, dzięki czemu odzyskano ponad 0,5 mld zaległych alimentów.

Efekt finansowy to jedno, równie ważne są społeczne reperkusje Waszych działań…

Tak, prowadząc te wszystkie działania, o których mówiłem, mamy poczucie dużej odpowiedzialności społecznej, zarówno za edukację społeczeństwa, jak i za wsparcie w zakresie zarządzania określonymi rodzajami ryzyka w prowadzeniu działalności gospodarczej. Zbliżający się cykl kolejnej edycji konferencji dla samorządów, w którym aktywnie uczestniczymy, będzie dobrą okazją do zapoznania się z problemami naszych partnerów i do szerszej dyskusji, co zmieniło się w ciągu roku od ostatniego cyklu konferencji. Tego typu zadania stanowią ważną część aktywności CIG-ów i dzięki temu lokalna gospodarka zyskuje nasze wsparcie wszędzie tam, gdzie to konieczne.

Notował Maciej Małek