Rynek finansowy: X Kongres Ryzyka Bankowego 2015

Stanisław Brzeg-Wieluński
Konrad Machowski

O tej symbolicznej dacie wspomniał w przemówieniu rozpoczynającym obrady kongresu dr Mariusz Cholewa, prezes zarządu BIK. – Przez 18 lat Biuro Informacji Kredytowej ugruntowało swą pozycję w sektorze finansowym – powiedział. I wskazał, że z zasobów BIK korzystają dziś nie tylko banki, ale również podmioty z sektora pożyczkowego. Rola BIK nie sprowadza się jedynie do dostarczania wiedzy o historii kredytowej klientów: zgromadzone w bazach BIK dane mogą posłużyć również do szybkiego i sprawnego wykrywania prób wyłudzeń kredytów.

Dlatego właśnie BIK stara się wspierać swych klientów również w walce z coraz powszechniejszą cyberprzestępczością. Prezes Mariusz Cholewa zapowiedział, że w najbliższym czasie uruchomiona zostanie specjalna platforma antyfraudowa.

O tym, jak znacząca jest rola wymiany informacji kredytowej na współczesnym rynku finansowym świadczyć może fakt, iż wydarzenie objęły patronatem wszystkie najistotniejsze instytucje polskiego sektora finansowego: Narodowy Bank Polski jako patron honorowy, Bankowy Fundusz Gwarancyjny, Komisja Nadzoru Finansowego oraz Związek Banków Polskich.

Banki odporne na wyzwania, których nie zabraknie

– System bankowy w Polsce jest jednym z najstabilniejszych w Europie, a Międzynarodowy Fundusz Walutowy pokazuje go jako bliski ideału – od tej pozytywnej oceny sytuacji w polskim sektorze bankowym rozpoczął swe wystąpienie prezes NBP prof. dr hab. Marek Belka. Ów optymizm powodowany jest m.in. przez takie elementy, jak wysoki poziom współczynników kapitałowych czy niska dźwignia finansowa, dzięki którym polskie banki wydają się odporne nawet na wysoce pesymistyczne scenariusze. A tych w obecnej rzeczywistości bynajmniej nie brakuje. Oprócz zjawisk makroekonomicznych, jak choćby otoczenie niskich stóp procentowych, niemałym wyzwaniem dla europejskiej bankowości będą nowe wymogi płynnościowe i kapitałowe. Banki czeka zwiększenie składek na fundusze gwarancyjne, związane z przepisami dotyczącymi resolution. – Czas ponadprzeciętnych zysków sektora finansowego praktycznie dobiegł końca – podkreślił prezes NBP. Niemałe zamieszanie regulacyjne czeka również segment spółdzielczy, w związku z planami wdrożenia systemu ochrony instytucjonalnej. Prezes banku centralnego przypomniał, że ta zmiana modelu biznesowego jest konieczna nie tylko z uwagi na spełnienie wymogów płynących z pakietu CRD IV/ CRR, ale może również poprawić konkurencyjność bankowości spółdzielczej, której wyniki nie były w ostatnim czasie wygórowane

Ale to nie koniec wyzwań dla polskiej bankowości – do tych płynących z uwarunkowań zewnętrznych należy dodać również nacechowane populizmem postulaty części polskiej sceny politycznej. – Coraz wyraźniej artykułowane są plany dodatkowego opodatkowania banków; nieprecyzyjność i zmienność tych propozycji uniemożliwia oszacowanie skutków – zaznaczył prezes Marek Belka. Trudno również zagwarantować, że nie powrócą pomysły związane z przewalutowaniem kredytów frankowych. – Ustawa o wsparciu kredytobiorców nie oznacza zakończenia debaty o frankowiczach i rozwiązania tego problemu – stwierdził prezes NBP, odnosząc się do uchwalonych niedawno przez Sejm przepisów regulujących zasady wsparcia dla kredytobiorców hipotecznych znajdujących się w kłopotach finansowych. Biorąc pod uwagę wszystkie te wyzwania, Marek Belka zaapelował, aby banki nie ulegały pokusie zwiększania liczby udzielanych kredytów za cenę obniżenia standardów oceny zdolności kredytowej. Jako szczególnie niebezpieczne szef NBP wskazał nieuwzględnianie przyszłej zdolności kredytowej (w tym również skutków ewentualnego wzrostu stóp procentowych) w przypadku kredytów długoterminowych. Zdaniem Marka Belki, sektor bankowy powinien też poświęcić więcej uwagi kredytowaniu polskich przedsiębiorstw. – Tu jest duży potencjał, mamy najniższy w Europie wskaźnik kredytów dla firm – powiedział.

Zbyt dużo własnych problemów, by finansować cudze błędy

Nawiązując do zasady, że „depozyty w bankach są tak bezpieczne, jak bezpieczne i stabilne są instytucje, które je przechowują”, przewodniczący KNF Andrzej Jakubiak ocenił polskie banki jako instytucje stabilne – zarówno jeśli chodzi o współczynnik wypłacalności, płynność sektora, jak również wynik finansowy. – W pierwszym półroczu 2015 r. wynik finansowy jest niższy niż w minionych dwóch latach, jednak pamiętać należy, że był to okres wyjątkowo dobry pod tym względem – wskazał. Jedną z przyczyn niższych rezultatów osiąganych przez polskie banki jest oczywiście środowisko niskich stóp procentowych; w efekcie wynik odsetkowy banków obniżył się o 1,5 mld zł. Z kolei na spadek dochodów z tytułu opłat i prowizji miały wpływ regulacje obniżające wysokość opłaty interchange.

Prezes KNF odniósł się również do kwestii tzw. domiarów kapitałowych, czyli zwiększenia zabezpieczenia kapitałowego dla kredytów frankowych. – 90 proc. tego domiaru kapitałowego pokryte jest już funduszami własnymi – zaznaczył Andrzej Jakubiak, wskazując, że jedynie w przypadku trzech banków będzie konieczne wzmocnienie kapitałów. Podobnie jak prezes Marek Belka, również i szef KNF przestrzegł przed możliwością równoległego wprowadzenia podatku bankowego i nowej ustawy o restrukturyzacji kredytów udzielonych w CHF. Według szacunków polskiego nadzoru, przybliżone koszty opodatkowania bankowych aktywów mogą wynieść ponad 5 mld zł, odprowadzanych rocznie przez sektor bankowy do budżetu państwa.

O innym ryzyku – tym razem niezależnym ani od kondycji systemu bankowego, ani też od unijnych wymogów regulacyjnych – mówił szef Bankowego Funduszu Gwarancyjnego dr Jerzy Pruski. Chodzi oczywiście o wyłożenie przeszło 3,5 mld złotych na wypłatę środków z upadłych SKOK-ów. Jerzy Pruski przypomniał, że wypłaty pieniędzy dla klientów upadłych kas rozpoczęły się odpowiednio w 5 i 6 dniu – co oznacza spełnienie najwyższych standardów światowych. Zdaniem prezesa BFG, ostatni kryzys udowodnił, jak ważna jest rola funduszy gwarancyjnych. – W niektórych krajach padały całe sektory bankowe, a równocześnie ...