Prawo: Nowe wytyczne KNF

Maciej Kowal

Unia Europejska w tworzonych aktach prawnych dotyczących ochrony konsumentów kładzie duży nacisk na przejrzystość zawieranych umów. Ma to zapewnić klientowi możliwość podejmowania świadomych i przemyślanych wyborów. W kwietniu br. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przy okazji rozpatrywania wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, zgłoszonego przez Tribunal de grande instance de Nîmes (Francja) i związanego ze sprawą Jean-Claude Van Hove przeciwko CNP Assurances SA, stwierdził, że zasada przejrzystości (zawarta w dyrektywie Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich) powinna podlegać wykładni rozszerzającej. W sprawie chodziło o zagwarantowanie przejęcia zobowiązań do spłaty rat z tytułu umowy kredytu na zakup nieruchomości przy całkowitej niezdolność do pracy kredytobiorcy z wyłączeniem możliwości korzystania z gwarancji w przypadku stwierdzonej zdolności do wykonywania działalności zarobkowej lub niezarobkowej. Trybunał zwrócił uwagę, że wszystkie warunki związane z zawieraną umową nie tylko powinny być sformułowane poprawnie i jasno pod względem językowym, ale klient powinien móc przewidzieć skutki, jakie mogą wynikać z poszczególnych zapisów w różnych sytuacjach.

Propozycje wytycznych KNF związanych z badaniem adekwatności produktu idą nawet dalej. Regulator zwraca w nich uwagę, że to ubezpieczyciel powinien zadbać, by oferowany klientowi produkt ubezpieczeniowy był dostosowany do jego potrzeb, wiedzy, doświadczenia i możliwości finansowych. Ma to ograniczyć nieprawidłowości związane ze sprzedażą umów ubezpieczenia na życie o charakterze inwestycyjnym. Te z natury są skomplikowane i z zasady nie gwarantują ochrony ulokowanego kapitału. Tu też najczęściej dochodzi do zjawiska określanego jako misselling. Choć z punktu widzenia klienta zalecenia wydają się atrakcyjne, to dla ubezpieczyciela wiążą się z wieloma nowymi obowiązkami i kosztami. Na przykład wymóg rozpoznania sytuacji finansowej klienta (w formie ankiety) to konieczność zebrania i analizy wielu dodatkowych informacji. Problemy dostrzegają tu pośrednicy, których regulacja obejmie pośrednio. Sprzedaż niektórych produktów może okazać się dla nich mało opłacalna. Obawiają się też, że część dodatkowych kosztów przerzucą na nich firmy ubezpieczeniowe. Otwarte pozostaje pytanie, czy klienci zechcą skorzystać z takiej dodatkowej ochrony kosztem udostępnienia informacji o sobie. Trzeba się liczyć z tym, że zapewne oni również poniosą część kosztów. Przygotowany przez KNF projekt składa się z 18 wytycznych podzielonych na trzy obszary: zarząd i rada nadzorcza, adekwatność ...