Pomyślne wyniki portugalskich spółdzielni kredytowych

Dr hab. Eugeniusz Gostomski
Uniwersytet WSB Merito Gdańsk

Spółdzielnie te tworzono od 1911 r., głównie na terenach wiejskich i w małych miastach, opierając się – podobnie jak w innych krajach europejskich – na modelu niemieckich kas Raiffeisena. Szczególnie ważną rolę pełniły i pełnią do dziś w obsłudze portugalskiego rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz gospodarstw domowych z mniejszych miejscowości.

Nieco historii

Kasy wzajemne kredytu rolniczego przechodziły różne koleje losu. Pierwsze z powstających były bardzo małymi jednostkami. Zwykle dysponowały skromnym kapitałem, pochodzącym od drobnych rolników i z dotacji państwa, często niewystarczającym dla ich sprawnego funkcjonowania. Pomimo tych trudności ich liczba, aż do wybuchu Wielkiego Kryzysu Gospodarczego w 1929 r., systematycznie rosła. Parasol nad nimi roztaczała wówczas Główna Kasa Oszczędności. W okresie dyktatury faszystowskiej „Estado Nuevo” (lata 1932-1974), cały system bankowy kraju zdominowany został przez banki państwowe, spółdzielcze kasy rolnicze zorganizowane na demokratycznej zasadzie „jeden członek – jeden głos” nie miały racji bytu, co najwyżej władze państwowe wykorzystywały je do kontrolowania ludności wiejskiej.

Banki spółdzielcze, już jako autonomiczne instytucje finansowe, zaczęły  się odradzać w latach 70. minionego wieku. Pod koniec lat 80. w Portugalii funkcjonowały 224 lokalne kasy kredytu rolniczego. W kolejnych dekadach ich liczba, na skutek fuzji i przejęć, stopniowa się zmniejszała – pod koniec 2009 r. istniało 88 kas zrzeszonych w SICAM oraz pięć niezależnych.

Instytucja wspierająca

W 1978 r. z inicjatywy 25 lokalnych kas rolniczych powstała, istniejąca do dzisiaj, Krajowa Federacja Kas Wzajemnych Kredytu Rolnego (Federação Nacional das Caixas de Credito Agricola Mutuo – FENACAM), która wspiera je i jest ich politycznym reprezentantem na szczeblu regionalnym, krajowym i międzynarodowym. W 1984 r. z inspiracji FENACAM i prezesów wielu kas rolniczych powołano do życia centralną instytucję finansową spółdzielczego sektora bankowego/...