Raport Specjalny | Bankowość Lokalna | Bankowość spółdzielcza w Finlandii trzyma się mocno

Dr hab. Eugeniusz Gostomski
Uniwersytet WSB Merito w Gdańsku

W ciągu następnych 30 lat w Finlandii powstało 1400 małych spółdzielni kredytowych, które udzielały kredytów głównie rolnikom i leśnikom oraz stanowiły pas transmisyjny dla subwencjonowania przez państwo drobnego biznesu na terenach wiejskich. Od czasu wielkiego kryzysu ekonomicznego (1929–1932) w wyniku procesów konsolidacyjnych ich liczba systematycznie się zmniejsza. O ile w 1950 r. było ich 684, a w 2000 r. 245, to w roku ubiegłym pozostało już tylko 120, równocześnie jednak ich udział w fińskim rynku depozytów bankowych zwiększył się do 41,2%, natomiast w rynku kredytów dla podmiotów niefinansowych do 36,1%. Dane te dotyczą banków spółdzielczych z OP Financial Group i POP Bank Group.

Nowoczesne instytucje finansowe

Fińskie banki spółdzielcze ewaluowały w kierunku nowoczesnych banków uniwersalnych oferujących pełen zakres produktów finansowych. Już od początku lat 60. XX w. obsługują one nie tylko mieszkańców wiosek i podmioty związane z rolnictwem oraz leśnictwem, odgrywającym dużą rolę w gospodarce narodowej Finlandii, ale praktycznie wszystkie segmenty klientów prywatnych i korporacyjnych w całym kraju. Do wzrostu ich udziału w systemie bankowym przyczyniło się też przejęcie w 1992 r. przez niektóre banki należące do spółdzielczej OP Financial Group części rynku po upadłych kasach oszczędności.

Zmieniono też strukturę organizacyjną samej OP Financial Group, która – obok holenderskiej Grupy Rabobank – należy do najbardziej scentralizowanych spółdzielczych grup bankowych w Europie. We wrześniu 2005 r. kupiła ona kontrolny pakiet akcji towarzystwa ubezpieczeniowego Pohjola, drugiego pod względem wielkości ubezpieczyciela w Finlandii, a w 2009 r. stała się liderem na krajowym rynku depozytów i kredytów bankowych. Prowadzi działalność w trzech obszarach: bankowości detalicznej wraz z private bankingiem, bankowości korporacyjnej i ubezpieczeniach.

OP Financial Group ma dwuszczeblową strukturę organizacyjną. Pierwszy szczebel tworzą lokalne banki spółdzielcze (na koniec 2023 r. było ich 102) zrzeszone w sześciu regionalnych związkach bankowych. Są one własnością swoich członków; zaś lokalne banki spółdzielcze są właścicielami OP Cooperative (centralna spółdzielnia) stanowiącej drugi szczebel grupy i jej spółek zależnych: OP Corporate Bank, OP Retail Customers (zajmuje się emisją kart płatniczych) i OP Mortgage c (obsługuje kredyty hipoteczne i emituje listy zastawne). Razem podmioty te tworzą najsilniejsza fińską grupę bankową, skonsolidowaną w aspekcie kapitałowym i podatkowym.

W grupie tej obowiązuje wspólna odpowiedzialność za zobowiązania każdego jej członka. Jeśli któryś bank nie mógłby spłacić swoich zobowiązań z własnych funduszy i groziłaby mu upadłość, centralna spółdzielnia jest zobowiązana pobrać ...