VI Kongres Bancassurance: Rekomendacja U to nie koniec zmian regulacyjnych

Ważną nowinką dla wszystkich oferujących i sprzedających produkty ubezpieczeniowe o charakterze inwestycyjnym może być projekt unijnego rozporządzenia o nazwie PRIIPS, kompleksowo regulującego ten rynek. Zgodnie z założeniami do rozporządzenia, sprzedawca będzie obowiązany do przygotowania tzw. dokumentu o kluczowych informacjach, zawierającego szczegółowe dane produktu oraz informacje o ewentualnych ryzykach dla nabywcy. Dodatkowo dokument prezentować ma „typową” sylwetkę nabywcy produktu inwestycyjnego.

Czy Rekomendacja U pozwoli w odpowiedni sposób chronić konsumenta? Zdaniem Katarzyny Marczyńskiej, Arbitra Bankowego, niektóre zapisy rekomendacji wzbudzają poważne wątpliwości. Należy przede wszystkim postawić sobie pytanie, czy posługiwanie się pojęciem „naruszenia zbiorowego interesu konsumentów” jest najwłaściwsze w sytuacji, gdy wspomniane interesy poszczególnych klientów są niezwykle rozbieżne. Oddzielną kwestię stanowią ubezpieczenia grupowe – od dłuższego czasu do arbitra nie trafiają skargi dotyczące samego nabywania ubezpieczeń w modelu grupowym. Odrębny problem stanowią natomiast tzw. ubezpieczenia niskiego wkładu – od dłuższego czasu dominuje bałamutna opinia, jakoby głównym celem tego ubezpieczenia miała być ochrona interesów finansowych banku. Nie jest to do końca prawda –  w przypadku ubezpieczenia niskiego wkładu głównym przedmiotem ochrony są zgromadzone w bankach depozyty. Po drugie, beneficjentem ubezpieczenia niskiego wkładu jest również sam kredytobiorca. Roszczenie ubezpieczyciela nie jest tak dotkliwe jak ma to miejsce w przypadku banku: zakład ubezpieczeń nie może wystawić bankowego tytułu egzekucyjnego, nie ma też możliwości dokonywania wpisów w bazach Biura Informacji Kredytowej. Najważniejszym zadaniem, stojącym przed instytucja finansową, będzie wypełnienie obowiązków informacyjnych w tym zakresie – przekonuje Katarzyna Marczyńska.

W kończącej pierwszy dzień obrad Kongresu debacie, przebiegającej pod hasłem „Wybrane prawne kontrowersje interpretacyjne dotyczące Rekomendacji U udział wzięli: Piotr Czublun – Partner w Kancelarii Czublun Trębicki, Małgorzata Surdek – Partner w kancelarii CMS oraz Marta Bieniada, Radca prawny, w kancelarii Clifford Chance. Omawiane przez dyskutantów problemy to między innymi kwestie intertemporalne w obowiązywaniu Rekomendacji U – autorzy dokumentu nie uwzględnili w sposób jednoznaczny, jak postanowienia Rekomendacji mają być stosowane wobec umów ubezpieczenia, które weszły w życie wcześniej. Czy w przypadku ubezpieczenia w modelu grupowym możliwe jest dołączanie do polisy kolejnych ubezpieczonych na starych zasadach? Czy automatycznie przedłużające się na kolejny okres ubezpieczenie obejmują już wymogi Rekomendacji U? To tylko jeden z tematów ożywionej debaty, moderowanej przez reprezentanta Związku Banków Polskich Norberta Jeziolowicza.

Tematyka Rekomendacji U – a także wytycznych dla zakładów ubezpieczeń w sprawie dystrybucji produktów ubezpieczeniowych, de facto przenoszących wiele postanowień z rekomendacji do innych niż bankowy kanałów sprzedaży ubezpieczeń – dominuje również w drugim dniu obrad Kongresu. Dokumenty KNF, wbrew często spotykanej opinii, nie dotyczą wyłącznie relacji klient-bank-ubezpieczyciel; często pomijane są takie kwestie jak choćby konieczność dokonania istotnych zmian w polityce rachunkowości instytucji finansowych. Na kim spoczywa odpowiedzialność za wdrożenie nowych zasad rachunkowości? W jaki sposób wdrażać zmiany w księgowości, by nie uchybić Międzynarodowym Standardom Sprawozdawczości Finansowej? Jak obliczać tzw. godziwą wartość – zarówno samego instrumentu finansowego jak i usługi pośrednictwa w przypadku poszczególnych kategorii produktów bancassurance? Problemy te omawia prezentacja Andrzeja Gałkowskiego z KPMG.

Na kongresie poświęconym w znacznej części Rekomendacji U nie może zabraknąć przedstawicieli Komisji Nadzoru Finansowego; Robert Wiśniewski, Zastępca Dyrektora Departamentu Regulacji Bankowych, Instytucji Płatniczych i Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych KNF przedstawi, w jaki sposób autorzy dokumentu chcieliby widzieć jego implementację w poszczególnych instytucjach finansowych. Analogiczną prezentację, odnoszącą się do wdrażania wytycznych w sprawie dystrybucji ubezpieczeń w innych kanałach aniżeli bankowy przygotował z kolei Paweł Sawicki, Dyrektor Departamentu Licencji Ubezpieczeniowych i Emerytalnych KNF.  Wdrażając nowe regulacje, nie należy zapominać o najważniejszym – czyli skutecznej sprzedaży ubezpieczeń w kanale bankowym. Jak klienci banków postrzegają segment bancassurance, i co można zrobić, aby poprawić komunikację z konsumentem na tym odcinku – kwestie te przedstawi w swej prezentacji  Joanna Nadzikiewicz.

Ostatnim punktem Kongresu stanowi debata zatytułowana „Kierunki rozwoju polskiego rynku bancassurance w świetle Rekomendacji U oraz Wytycznych”. Do dyskusji zostali zaproszeni przedstawiciele władz banków i zakładów ubezpieczeń oraz eksperci:  Jarosław Myjak, Wiceprezes Zarządu PKO Banku Polskiego, Paweł Zylm, Prezes Zarządu BRE Ubezpieczenia, Andrzej Popielski, Wiceprezes Zarządu Towarzystwa Ubezpieczeniowego Europa oraz Andrzej Gałkowski, Partner w zespole ds. zarządzania ryzykiem finansowym KPMG.

Karol Jerzy Mórawski