Polski Ład w nowej odsłonie…

Ministerstwo Finansów musiało ugiąć się pod wpływem głosów krytycznych. Okazało się bowiem, że przepisy Polskiego Ładu były krytykowane nie tylko przez księgowych, doradców podatkowych czy przedsiębiorców i pracowników budżetówki, ale również przez samych urzędników fiskusa.

Kilka zmian na plus

Przechodząc do samych zmian, należy wskazać, że w ujęciu ogólnym nowe przepisy, chociaż mocno spóźnione, to jednak będą dla większości podatników korzystne.

Na wstępie warto podkreślić, że dwie najkorzystniejsze regulacje Polskiego Ładu pozostają w mocy, tj. kwota wolna od podatku pozostanie na poziomie 30 000 zł (chociaż efektywnie będzie mniejsza z uwagi na obniżkę stawki PIT, o czym poniżej). Bez zmian zostanie również pierwszy próg podatkowy na poziomie 120 000 zł.

Zmienione zostaną natomiast zasady rozliczania składki zdrowotnej, a konkretnie jej odliczania. Przypomnijmy, że Polski Ład w wersji od 1 stycznia 2022 roku zakładał, że składka zdrowotna nie będzie odliczana od podatku, a więc de facto będzie elementem „podatkotwórczym”.

Nowy projekt przewiduje natomiast możliwości odliczenia składki zdrowotnej od dochodu (przychodu). Zmiana ma dotyczyć przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem liniowym, ryczałtem i kartą podatkową. Będą oni mogli pomniejszać podstawę opodatkowania o zapłacone składki zdrowotne do limitu wynoszącego:

– w przypadku podatników opodatkowanych podatkiem liniowym 8 700 zł (pomniejszenie dochodu);

– dla podatników opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych – 50% zapłaconych składek zdrowotnych (pomniejszenie przychodu);

– dla podatników opodatkowanych w formie karty podatkowej – 19 % zapłaconej składki (pomniejszenie podatku).

Przed wprowadzeniem Polskiego Ładu przepisy pozwalały na odliczenie części zapłaconej składki zdrowotnej od podatku (nie zaś od dochodu). Tak więc planowana zmiana w dalszym ciągu będzie, co do zasady,  mniej korzystna niż przepisy obowiązujące do końca 2021 roku.

Z nowego rozwiązania nie skorzystają natomiast podatnicy na skali podatkowej, ale dla nich przewidziano inną preferencję w postaci obniżenia podstawowej stawki PIT, z 17 % do 12% dla podstawy wynoszącej do 120 000 zł.

Projekt przewiduje (…) możliwości odliczenia składki zdrowotnej od dochodu (przychodu)

Kolejną ważną zmianą jest przywrócenie samotnym rodzicom możliwość wspólnego rozliczenia z dzieckiem. Pozwoli to samotnym ojcom i matkom na dwukrotne skorzystanie z kwoty wolnej od podatku wynoszącej 30 000 zł. Jednocześnie jednak nowelizacja likwiduje wprowadzoną przepisami Polskiego Ładu ulgę dla samotnych rodziców, pozwalającą na odliczenie od podatku kwoty 1 500 zł.

Zwiększeniu ma ulec również kwota zarobków, jakie może osiągnąć dziecko bez utraty preferencji podatkowych przez rodziców. Kwota ta wzrośnie z 3 089 zł do 16 061,28 zł w 2022 roku. Renty rodzinne małoletnich dzieci nie będą również doliczane do dochodów rodziców. Dziecko będzie traktowane jako odrębny podatnik i również korzystać będzie z kwoty wolnej 30 000 zł.

Czytaj także: Czy będzie możliwa zmiana formy opodatkowania za 2022 rok?

Słodko-gorzkie zmiany w zakresie PIT-2 oraz ulgi dla klasy średniej

Nowelizacja stara się także rozwiązać problem podatników uzyskujących przychody z kilku różnych źródeł, umożliwiając tym osobom skorzystanie z kwoty wolnej już na etapie zaliczek na podatek.

Oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia zaliczek na PIT o kwotę zmniejszającą podatek, podatnik będzie mógł złożyć nie więcej niż trzem płatnikom.

W oświadczeniu o stosowanie pomniejszenia podatnik wskaże, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą:

1) 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (kwota zmniejszająca podatek wyniesie 300 zł) albo

2) 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (kwota zmniejszająca podatek wyniesie 150 zł), albo

3) 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (kwota zmniejszająca podatek wyniesie 100 zł).

Przepisy przewidują ponadto możliwość złożenia PIT-2 przez podatników uzyskujących przychody np. z tytułu umowy zlecenia, umowy o dzieło, czy też z kontraktów menedżerskich, a także przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich.

W tym zakresie zwiększy się jednak rola (i obowiązki) płatnika w procesie składania oświadczeń PIT-2. Zgodnie z planowanymi przepisami płatnik będzie np. obowiązany przed pierwszą wypłatą poinformować nowo zatrudnionego podatnika o możliwości złożenia oświadczeń i wniosków mających wpływ na obliczenie zaliczki.

Ponadto pracodawcy zostaną zobowiązani do wystąpienia do swoich pracowników o aktualizację oświadczeń PIT-2 do 15 czerwca 2022 roku. Aktualizacja dokonana do 30 czerwca 2022 roku wywoła skutek od dnia 1 lipca 2022 roku.

Przewidziano, mechanizm zwrotu podatnikowi przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego różnicy, gdy podatek należny za 2022 rok wynikający z zeznania jest wyższy od hipotetycznego podatku należnego za 2022 rok

Jednocześnie przepisy przewidują, że oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych złożone przed dniem wejścia w życie ustawy zachowują moc, chyba że przed tym dniem zostały złożone lub zaktualizowane na podstawie przepisów nowelizacji.

Jednak w przepisach nowelizacji przewidziano likwidację ulgi dla klasy średniej, która z jednej strony spędzała sen z powiek wszystkim księgowym i pracodawcom, a z drugiej strony faktycznie stanowiła preferencję dla części pracowników i przedsiębiorców.

Aby uniknąć pogorszenia sytuacji podatników w związku z likwidacją ulgi dla klasy średniej, w art. 18 nowelizacji przewidziano, mechanizm zwrotu podatnikowi przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego różnicy, gdy podatek należny za 2022 rok wynikający z zeznania jest wyższy od hipotetycznego podatku należnego za 2022 rok.

Przepis dotyczący zwrotu znajdzie zastosowanie do podatników, którzy w 2022 roku uzyskali podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej w wysokości od 68 412 zł do 133 692 zł:

– przychody ze stosunku służbowego,

– stosunku pracy, pracy nakładczej,

– spółdzielczego stosunku pracy oraz

– z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Nowelizacja wprowadza tym samym kolejny mechanizm obliczenia hipotetycznego podatku należnego za 2022 rok. Hipotetyczny podatek będzie obliczany od przychodów uzyskanych w 2022 roku zgodnie z przepisami, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, przy czym:

1) uwzględnia się ulgę dla klasy średniej;

2) uwzględnia się skalę podatkową, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu z dnia 30 czerwca 2022 r. tj. według stawek 17% i 32%.

Przepisy nowelizacyjne nie przewidują możliwości zmiany formy opodatkowania, a termin ustawowy upłynął już 20 lutego

Naczelnik urzędu skarbowego poinformuje podatnika o różnicy w ciągu 14 dni od złożenia zeznania podatkowego, a sama różnica będzie traktowana na równi z nadpłatą i zostanie podatnikowi zwrócona.

Czytaj także: Ekonomiści banków Millennium, ING i Pekao oceniają rządowe propozycje zmian podatkowych

Zmiany na gorsze

Niestety, jak to zwykle bywa, obok szeregu zmian, które mają polepszyć sytuację podatników, przewidziano też kilka rozwiązań jednoznacznie negatywnych.

W tym zakresie należy wskazać m.in. na oskładkowanie wspólników spółek komandytowo-akcyjnych, czy też jednoznaczne wskazanie, że prokurenci są objęci składką zdrowotną.

Nie sposób nie odnieść się również do innej kwestii, a mianowicie do momentu wprowadzenia zmian, które mają obowiązywać formalnie od 1 lipca 2022 roku. Powstaje więc zasadnicze pytanie – czy taka zmiana zasad w trakcie gry jest fair wobec podatników (a w szczególności przedsiębiorców), którzy wybrali już formę opodatkowania na ten rok?

Zasadne wydaje się umożliwienie przedsiębiorcom wyboru sposobu rozliczeń po zakończeniu 2022 roku

Niestety przepisy nowelizacyjne nie przewidują możliwości zmiany formy opodatkowania, a termin ustawowy upłynął już 20 lutego, kiedy nikt nie wiedział ‒ czy i jakie zmiany zostaną wprowadzone.

Tym samym przedsiębiorcy, dokonując wyboru, nie znali proponowanych rozwiązań, a rozliczenie według skali podatkowej ze stawkami 12% i 32% przy możliwości dodatkowego uwzględnienia kosztów uzyskania przychodu, mogłoby być dla części z nich korzystniejsze niż na przykład wybrany przez wielu ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

W tym zakresie, zasadne wydaje się umożliwienie przedsiębiorcom wyboru sposobu rozliczeń po zakończeniu 2022 roku, kiedy będą oni znali wszelkie dane niezbędne do wyboru optymalnej formy opodatkowania.

Może doczekamy się jeszcze takiego rozwiązania, albowiem wszystkie zaproponowane zmiany są dopiero w fazie projektu, a Ministerstwo Finansów zapowiedziało szeroko zakrojone konsultacje zmian i podobno tym razem głosy z konsultacji mają zostać wysłuchane…