Zakup energii elektrycznej w oparciu o umowę z cenami dynamicznymi: są nowe wytyczne

Najnowsze wytyczne dotyczą umów zawieranych przez sprzedawców energii (spółki obrotu) z odbiorcami końcowymi. W dynamicznych kontraktach cenowych ceny energii nie są ustalane z góry i różnią się w zależności od okresu. Takie kontrakty mogą być korzystne dla konsumentów, ponieważ dają możliwość ponoszenia niższych kosztów tym, którzy mogą zarządzać zużyciem energii i dostosowywać je do aktualnego poziomu cen na rynku, czyli np. ograniczać konsumpcję w godzinach szczytu, gdy ceny energii na rynku hurtowym są najwyższe. Jest to możliwe, ponieważ umowa z ceną dynamiczną odzwierciedla zróżnicowanie cen na rynku spotowym, w szczególności rynku dnia następnego oraz rynku dnia bieżącego.

Czytaj także: Ceny energii: gdzie na fakturze ukryta jest nasza podwyżka?

– Obecnie odbiorcy energii kupują ją na podstawie umów ze stałą, niezmienną ceną, która nie odzwierciedla wahań cen energii na rynku hurtowym. Niewielu z nas korzysta z umów, które przewidują np. dwie stawki za energię w ciągu doby. Ceny dynamiczne to ogromny przeskok jakościowy zmieniający rynek energii, zarówno po stronie sprzedawców jak i odbiorców energii. Jednak wprowadzenie tak innowacyjnej usługi stanowi także ogromne wyzwanie dla wszystkich uczestników rynku – zwraca uwagę Rafał Gawin, Prezes URE.

Koncepcja umowy z cenami dynamicznymi, a w szczególności prawo odbiorców do korzystania z takich cen, zostały uregulowane w dyrektywie elektroenergetycznej 2019/944. Jak wskazują Parlament Europejski i Rada UE, celem dostarczania konsumentom nowych możliwości w postaci umów z cenami dynamicznymi jest umożliwienie im aktywnego udziału w rynku energii elektrycznej. Poprzez wzmocnienie pozycji odbiorców i zapewnienie im nowych narzędzi zmierza się do tego, aby rynek wewnętrzny energii elektrycznej i transformacja energetyki przynosiła korzyści obywatelom Unii.

Czytaj także: Koszty energii rosną przez ręczne sterowanie energetyką >>>

Art. 11 dyrektywy zawiera szczegółowe wytyczne i wskazuje na działania państw członkowskich, które powinny zapewnić odbiorcom możliwość korzystania z umów z cenami dynamicznymi energii elektrycznej w następujący sposób:

• zapisy prawa krajowego muszą umożliwić każdemu odbiorcy końcowemu posiadającemu inteligentny licznik energii zawarcie umowy z ceną dynamiczną z co najmniej jednym sprzedawcą energii elektrycznej i każdym sprzedawcą posiadającym więcej niż 200 tys. odbiorców końcowych;
• każdy odbiorca końcowy posiadający inteligentne opomiarowanie powinien być w pełni informowany przez swojego sprzedawcę o korzyściach, kosztach i ryzyku związanych z zawarciem umowy z ceną dynamiczną;
• zmiana umowy ze standardowej na umowę opartą na cenach dynamicznych wymaga uzyskania przez sprzedawcę zgody odbiorcy;
• przez co najmniej 10 lat od wprowadzenia na rynek krajowy liczników inteligentnych i umów opartych na cenach dynamicznych, krajowy organ regulacyjny powinien monitorować kwestie umów opartych na cenach dynamicznych, w tym głównie ich wpływ na rachunki odbiorców i poziom wahań cen, a następnie podawać do publicznej wiadomości w postaci rocznych raportów.

Biorąc pod uwagę powyższe kierunki wyznaczone przez dyrektywę, Rada Europejskich Regulatorów Energetyki w swoim raporcie przedstawiła rekomendacje dotyczące wdrażania zapisów dyrektywy do krajowych regulacji. Wśród najważniejszych wytycznych CEER znalazły się następujące propozycje:

1.       W umowach opartych na cenach dynamicznych zaleca się wyznaczanie formuł cenowych bazujących na cenach rynku dnia następnego. Jako drugą możliwość proponuje się ustanawianie formuł cenowych opartych na bieżących cenach hurtowych, jednak w myśl raportu CEER takie rozwiązanie byłoby mniej przejrzyste dla odbiorców końcowych.

2.       Oferty cen dynamicznych powinny bazować na aktualnych danych pomiarowych – oznacza to, że ceny w danym czasie odpowiadają pomiarowi w czasie rzeczywistym u odbiorcy.

3.       Dla przejrzystości informacji dane na fakturach wystawianych odbiorcom posiadającym inteligentny licznik powinny być przedstawiane w taki sposób, aby zawierały zagregowane dane z danego okresu np. średnia cena z tygodnia. Dopiero na wniosek odbiorcy udostępniane byłyby szczegółowe dane. Sprzedawca powinien udostępnić odbiorcy odpowiednie narzędzia informatyczne, tak aby odbiorca mógł nieodpłatnie sam pobierać bardziej szczegółowe dane do swoich potrzeb czy analiz.

4.       Raport wskazuje też organom regulacyjnym, na których będą spoczywać obowiązki monitorujące, przyjęcie odpowiednich wskaźników pomocnych do monitorowania (np. wskaźnik porównania miedzy ofertą dynamiczną z typową ofertą na rynku energii).

Oferty dynamiczne to propozycja nie dla wszystkich odbiorców

Zakup energii elektrycznej w oparciu o umowę z cenami dynamicznymi może być korzystny dla tych odbiorców, którzy są w stanie elastycznie dostosowywać zużycie energii do sygnałów cenowych płynących z rynku. Duże znaczenie dla opłacalności stosowania umów z cenami dynamicznymi będzie miała możliwość magazynowania energii przez odbiorcę. Pozwoli to na zminimalizowanie pobierania energii z sieci w okresie tzw. szczytu. Ponadto, w przypadku prosumentów, czyli odbiorców aktywnie uczestniczących w rynku, liczniki inteligentne umożliwią elastyczne dostosowanie wielkości produkcji i konsumpcji do wahań cenowych w danym przedziale czasowym.