Hipoteki: zadłużenie Unii rośnie wolniej
Niepewna sytuacja na rynkach finansowych spowodowała, że zadłużenie z tytułu kredytów hipotecznych w Unii Europejskiej rosło w drugiej połowie 2012 r. trzy razy wolniej niż w poprzednim półroczu. W stosunku do PKB najbardziej zadłużeni są niezmiennie Duńczycy, na 27 krajów Polska jest w tej klasyfikacji 21.
Polskie gospodarstwa domowe były na koniec 2012 r. winne bankom z tytułu kredytów hipotecznych 79,3 mld euro, co stanowiło 20,9 proc. produktu krajowego brutto. Łączne zadłużenie mieszkańców 27 krajów unijnych z tego tytułu wzrosło do 5,79 bln euro (prawie 45 proc. PKB). Tak wysokie nie było jeszcze nigdy w historii. Jednak w stosunku do pierwszego półrocza 2012 r. wzrost ten znacznie zwolnił. Wówczas wielkość portfela hipotecznego urosła o 1,8 proc., a tym razem było to 0,6 proc. Za cały rok zmiana wyniosła 2,35 proc. (w poprzednim roku 3,6 proc.).
W swoistej klasyfikacji najbardziej zadłużonych krajów przodują od lat Duńczycy, u których poziom zadłużenia gospodarstw domowych z tytułu kredytów hipotecznych przekracza 115 proc. wartości PKB. Na drugim miejscu jest Cypr, a na trzecim Wielka Brytania, ale wartości nie są tu tak spektakularne jak w Danii i wynoszą odpowiednio 71,5 oraz 66,9 proc. Na drugim biegunie klasyfikuje się Rumunia, mieszkańcy której są winni bankom z tytułu kredytów mieszkaniowych 6,4 proc. wartości PKB.
A to i tak wskaźnik wyższy niż w poprzednich latach. Na koniec 2007 r. zadłużenie wynosiło 3,9 mld euro, a teraz jest to 8,3 mld euro. Ale nie jest to największy procentowy wzrost wartości zadłużenia w UE. Tu bowiem przoduje Polska. Przez ostatnie pięć lat dług hipoteczny polskich gospodarstw domowych wzrósł z 32,7 do 79,3 mld euro, o 143 proc. Ponad 100-proc. przyrost zanotowała jeszcze Słowacja.
Co ciekawe, w pięciu krajach, w ostatnich pięciu latach zadłużenie hipoteczne wyrażone w euro spadło – to Belgia, Estonia, Irlandia, Łotwa i Węgry. Dla wszystkich 27 krajów Unii zadłużenie wzrosło w tym okresie o 15,6 proc. Warto jednak pamiętać, że są to wartości przeliczone na euro, gdyby wyrazić je w walucie danego kraju, dane wyglądałyby inaczej.
Mimo imponującego wzrostu rynku kredytów hipotecznych, Polska jest dopiero na 21. miejscu jeśli chodzi o odsetek, jaki stanowi zadłużenie hipoteczne wobec PKB – 20,9 proc. Na podobnym poziomie (15-25 proc.) jest on jeszcze w sześciu innych krajach: Belgii, Czechach, Litwie, Łotwie, Słowacji i we Włoszech.
Niewielki odsetek kredytów hipotecznych w stosunku do PKB jest cechą charakterystyczną krajów Europy środkowo-wschodniej. 9 z 11 krajów z najniższym wskaźnikiem w całej UE wstąpiło do niej w 2004 r. lub później, wszystkie leżą w środkowo-wschodniej części kontynentu. Z krajów „starej Unii” najniższy poziom zadłużenia z tytułu hipotek mają Włochy i Belgia, gdzie na koniec 2012 r. stanowił on odpowiednio 23,4 i 23,5 proc. produktu krajowego brutto.
Z 27 krajów UE poziom zadłużenia z tytułu hipotek w stosunku do PKB spadł w 2012 r. w 10, a w 17 wzrósł. Największy wzrost zanotowano w Holandii (o 2,6 p.p.), największy spadek zaś na Łotwie (o 5,5 p.p.). Duży spadek tego wskaźnika dla Łotwy wynika ze złożenia dwóch czynników: dynamicznego wzrostu PKB i spadku nominalnego poziomu zadłużenia hipotecznego. W ujęciu nominalnym portfel kredytów hipotecznych przez ostatni rok najbardziej urósł na Słowacji (o 11,2 proc.), a najbardziej spadł właśnie na Łotwie (o 10,75 proc.).
Marcin Krasoń
Open Finance
