Co chcielibyśmy zmienić w samorządach? – MAC odpowiada na najczęściej zadawane pytania

Czy proponowane zmiany spowodują zwolnienia wśród pracowników samorządowych?

To zależy od samych władz samorządowych. Nam chodzi o to, by dać administracji samorządowej większe możliwości w zarządzaniu. Ale to władze samorządowe zdecydują, czy z nich skorzystać, czy też nie.
Przykład: dziś każda gmina musi prowadzić gminny ośrodek pomocy społecznej, w którym pracują pracownicy socjalni oraz obsługa administracyjna jednostki samorządowej. Po zmianie zadania z zakresu pomocy społecznej będą mogły być wykonywane po prostu w ramach urzędu gminny. I to gmina zdecyduje, co z pracownikami dotychczasowego ośrodka pomocy – będą mogli np. zająć się swymi zadaniami w urzędzie gminy, albo dostać tam inne zadania.

Czy znana jest już lista jednostek samorządu terytorialnego, które MAC zamierza zlikwidować?

Nie, bo MAC nie zamierza niczego likwidować. Uważamy, że współpraca i łączenie się jednostek pozwala poprawić jakość usług dla obywateli. Dlatego proponujemy zachęty finansowe do łączenia się. Ale nie ma tu przymusu. Nie zamierzamy narzucać „odgórnie” łączenia samorządów.

Na czym polegają te zachęty finansowe?

Prawo przewiduje dziś zachęty dla JTS, które chcą się połączyć. Jednak nikt z nich nie korzysta, bo „premia za połączenie” zależy od zamożności i liczby mieszkańców gminy czy powiatu, więc najsłabsi zyskują najmniej: ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego zakłada, że jeśli dwie jednostki się połączą, to w ciągu pięciu lat państwo przekazywać im będzie z PIT przekazywanego przez te jednostki 5 pkt. procentowych więcej.

Chcemy to zmienić tak, by niezamożni zyskiwali więcej. Proponujemy mnożnik, który opierałby się na proporcji między średnimi dochodami głowę z tytułu udziału gmin w PIT na poziomie całej Polski oraz dochodami na głowę z tytułu udziału w PIT nowopowstałej gminy.

Mnożnik działałby jedynie w górę – tzn. gminy o dochodach z PIT na głowę powyżej średniej krajowej otrzymywałyby nadal zachętę w wysokości 5 p.p.

Przykład: dwie sąsiadujące gminy rozważają połączenie. Dochód z PIT na głowę mieszkańca w nowej gminie byłby dwa razy mniejszy niż średnia krajowa. Dlatego mnożnik wyniesie tu 2, zatem „połączeniowa premia” będzie dwa razy wyższa: – 10 p.p.
Analogiczne rozwiązania proponuje się dla łączenia powiatów.

Co to jest „wyspecjalizowana jednostka”, czy to będzie podmiot podległy JST, czy niezależny, a więc usługi zostaną zlecona na zewnątrz?

Nie ma mowy o zlecaniu usług księgowych na zewnątrz. Zadania te cały czas będą wykonywali pracownicy samorządu lub jednostek mu podległych. Może to być jednostka organizacyjna JST działająca na rzecz jednego lub kilku samorządów. Jest to istotne z punktu widzenia dyscypliny finansów publicznych. Wszystko jednak zależy od tego, na wprowadzenie jakiego rozwiązania zdecydują się samorządy.

Czy zaoszczędzone w wyniku reorganizacji pieniądze zostaną przekazane do budżetu centralnego?

Nie. Zostaną w budżecie jednostek samorządowych. I to władze samorządowe same zdecydują, na co przeznaczą pieniądze – inwestycje, realizację określonych zadań publicznych, czy inne cele.

Czy planowane są zmiany w ustawie o samorządzie gminnym i ustawy o pracownikach samorządowych? Jakie stanowiska w samorządzie miałyby być zredukowane?

Nie. Nie decydujemy się bowiem na żadną redukcję stanowisk w samorządach. Nasze propozycje zmian nie dotyczą ustawy o pracownikach samorządowych, lecz sposobu zarządzania jednostkami administracyjnymi, których organami założycielskimi są JST. Bardziej elastyczne przepisy dotyczące gminnych ośrodków pomocy społecznej czy bibliotek, to większe możliwości dostosowania ich funkcjonowania do lokalnych warunków oraz optymalizacji ich działania.

Czy po połączenia się dwóch gmin wygasną mandaty obu wójtów i obu rad, czy tylko jednej z nich?

Zasady łączenia się JST opisane są w ustawach ustrojowych: przy łączeniu się jednostek mandaty tracą władze obu jednostek. Proponujemy zapisy, które pozwolą łączyć powstanie nowej jednostki z wyborami samorządowymi. Jeżeli jakieś samorządy zdecydują się na łączenie w innym roku niż rok wyborczy, to niezbędne będzie przeprowadzenie nowych wyborów.

Czy zmiany nie spowodują obniżenia jakości wykonywanych usług publicznych?

Nie. Obecnie jest tak, że jednostki samorządu terytorialnego wykonując przekazane im zadania publiczne związane są szczegółowymi przepisami dotyczącymi organizacji i sposobu realizacji. To ułatwia rozliczenia z punktu widzenia państwa, ale wcale nie gwarantuje wysokiej jakości usług – skoro różne usługi świadczone przez ten sam samorząd opisane są w różnych szczegółowych przepisach.

Chcemy zwiększyć swobodę władz samorządowych w wyborze formy organizacyjnej oraz sposobu realizacji zadań publicznych. Dzięki temu będą się one mogły skupić na tym, jak najlepiej z punktu widzenia obywateli wykonywać powierzone zadania.

Jaki jest harmonogram prac nad zmianami?

Trwają konsultacje międzyresortowe i publiczne projektu założeń do ustawy. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego zajmie się nim w lutym, po czym projekt założeń trafi do pod obrady Komitetu Stałego Rady Ministrów, a następnie Rady Ministrów. Na tej podstawie powstanie projekt, który także będzie konsultowany, a po przyjęciu przez rząd trafi do parlamentu.

Zależy nam, aby przepisy ustawy weszły w życie z początkiem 2014 roku.

Źródło: www.mac.gov.pl