Temat numeru: Nadzór makroostrożnościowy

Olga Szczepańska

Słabym punktem nowej propozycji są zapisy dotyczące organizacji nadzoru makroostrożnościowego w unii bankowej. Zauważenie problemu na wczesnym etapie opiniowania regulacji stwarza szansę na wyeliminowanie owej słabości w fazie prac legislacyjnych.

Jak niemożliwe staje się możliwe…

Opór krajów członkowskich UE przed przekazaniem nadzoru nad bankami na szczebel unijny był do tej pory naturalną konsekwencją tego, że polityka fiskalna jest w Unii zdecentralizowana i za bezpieczeństwo depozytów odpowiadają władze krajowe. Kierowano się racjonalną zasadą – tam, gdzie odpowiedzialność i koszty, tam władza i kompetencje.

Jednak kryzys wykazał, że wiarygodność sieci bezpieczeństwa finansowego zależy od wiarygodności rządu, który za nią stoi. Gdy kraj ma poważne problemy fiskalne, to kłopoty jego banków mogą się tylko pogłębiać. Wierzyciele wycofują swoje środki w obawie przed tym, że państwo nie będzie w stanie pokryć wydatków na dokapitalizowanie banków, a w przypadku ich upadłości nie podoła konieczności wypłaty gwarantowanych depozytów – tak działo się w Grecji, Portugalii, Irlandii. W przypadku tych krajów konieczne okazało się wsparcie z Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej (EFSF).

Sytuacja nabrzmiała, gdy do grona gospodarek dotkniętych kryzysem dołączyła Hiszpania. Jej banki – według najnowszych szacunków – mogą potrzebować ok. 60 mld euro dodatkowego kapitału, tymczasem rządu nie stać na taki wydatek. Rozwiązaniem może być pomoc finansowa z EFSF. Jednak, aby pomoc ze środków podatników unijnych mogła trafić bezpośrednio do hiszpańskich banków, konieczna jest unijna kontrola nad nimi. Stąd propozycja KE powierzenia Europejskiemu Bankowi Centralnemu kompetencji nadzoru bankowego w strefie euro. Wiarygodność nowego rozwiązania wynikać ma z tego, że stoi za nim niezależny EBC oraz EFSF, a następnie EMS (Europejski Mechanizm Stabilności), czyli budżety najsilniejszych państw strefy euro, w tym Niemiec. Unia bankowa ma być sposobem na zerwanie toksycznej relacji pomiędzy kryzysem finansów publicznych i kryzysem sektora bankowego.

Dostrzegając stabilizacyjny wpływ unii bankowej na sytuację w strefie euro, warto zadać sobie pytanie, jak ta propozycja, za sprawą zmiany organizacji nadzoru mikroostrożnościowego, wpłynąć może na nadzór makroostrożnościowy w UE.

Nadzór makroostrożnościowy w UE