Horyzonty Bankowości 2019: Sharing economy – alternatywa czy szansa dla banków?

dr hab. Piotr Masiukiewicz
prof. SGH
Instytut Zarządzania Wartością SGH
prezes Towarzystwa Naukowego Prakseologii

W komunikacie Komisji Europejskiej A European agenda for the collaborative economy, pojęcie gospodarki współdzielenia odniesiono do modeli biznesowych, których aktywność jest wspierana przez współpracujące platformy tworzące otwartą przestrzeń rynkową dla okresowego korzystania z dóbr lub usług podmiotów prywatnych. Transakcje tego rodzaju co do zasady nie niosą za sobą zmiany własności, uwypuklono natomiast znaczenie dostępu do zasobu jako substytutu jego własności.

Gospodarka współdzielenia opiera się nie tylko na wartościach ekonomicznych, ale także na etycznych, takich jak empatia i pomoc bliźniemu, oszczędzanie środowiska, poszanowanie pracy włożonej w wytworzenie dóbr, społecznej odpowiedzialności. Szczególną cechą jest tu oparcie transakcji na zaufaniu – co w większości stanowi pewien ekwiwalent pieniądza i umowy papierowej. Powstał swoisty mechanizm „zaufania intermediacyjnego„.

Dynamiczny rozwój tego sektora na świecie nie byłby możliwy bez powszechnego dostępu do internetu, nowych mediów społecznościowych i postępu w informatyce.

Fenomen gospodarki współdzielenia to zjawisko ostatnich lat w krajach rozwiniętych. Stanowi on reakcję społeczeństw na kryzysy, pułapki zadłużenia, wysokie zyski wielkich korporacji, niszczenie środowiska czy marnotrawstwo aktywów. Analizy sharing economy wskazują, iż zaczął się nowy etap edukacji rynkowej i racjonalności ekonomicznej w zachowaniach konsumentów.

Obszary aktywności społecznej

Współcześnie gospodarka współdzielenia szeroko występuje m.in. w wykorzystywaniu przejazdów samochodowych i wynajmie rowerów, w turystyce, wypożyczaniu filmów, pożyczkach społecznościowych. Nowe obszary aktywności to m.in. współdzielenie zatrudnienia, wspólne kupowanie, a nawet wzajemne ubezpieczenia społecznościowe (co na to klasyczne towarzystwa i KNF?).

Przejawem sharing economy jest także nieodpłatny dostęp do lokali poprzez couchsurfing, do wiedzy poprzez bookcrossing albo do wspólnej puli narzędzi będących w posiadaniu całej społeczności, poprzez coraz popularniejszy wśród amerykańskich rolników tool-sharing (tab.1.). Te pomysły nie przebijają się jednak do mediów, bo nie imponują ani skalą, na ogół lokalną, ani zyskami, których nie generują wcale.

Niedawno przeprowadzone przez PwC badania dowodzą, że zmienia się sposób naszego myślenia o wartości, jaką niesie ze sobą własność – to jest ważnym źródłem zmiany postaw konsumenckich i powoduje rozwój gospodarki współdzielenia (wyk.1.).

Badania czynników aktywności samopomocowej wskazują, że najważniejsza jest oszczędność środków finansowych (tab.2.).

Obroty w transakcjach peer-to-peer na rynku USA wynosiły w ostatnich latach około 100 mld USD rocznie. D. Kuadi, lider chińskiego rynku usług przewozów na żądanie planuje uzyskanie 2 mld USD w kolejnej rundzie inwestycji – co uczyni go czwartym najwyżej wycenianym startupem na świecie. Do 2025 r. globalny przychód z sharing economy współdzielenia wyniesie 335 mld USD. Serwisy internetowe oparte na idei współdzielenia, stają się coraz popularniejsze również w Polsce: aktywnie korzysta z nich 26% obywateli.

Wydaje się, że sharing economy stanowi znaczny potencjał rozwojowy dla europejskich gospodarek. Wzrost popularności usług współdzielonych (lub usług na żądanie) potwierdza opublikowany raport PwC – „(Współ)dziel i rządź!„, 2016. Według tego badania do 2019 r. wartość usług lokalowo-hotelarskich w tym sektorze wzrośnie o 31%, a transportowych o 23%

Gospodarka współdzielenia a regulacje i podatki

Najważniejsze cechy przedsięwzięć gospodarczych o charakterze ...