Nowe przepisy w bankowości – więcej praw dla klientów

PSD 2 i MIFID 2

Szczególnie duże zmiany wymusza implementacja przepisów dyrektywy PSD 2, które dają zupełnie nowe możliwości obsługi klientów, lecz także stawiają niespotykane wcześniej wyzwania związane z bezpieczeństwem transakcji i danych osobowych. PSD2 otwiera drzwi do sektora bankowego nowym podmiotom (czytaj fintechom), które będą miały prawo dostępu do informacji o rachunku klienta w banku.

Można spodziewać się, że spowoduje to dalszą cyfryzację i personalizację oferty, co w praktyce oznaczać będzie oferowanie klientom produktów całkowicie zindywidualizowanych pod ich konkretne potrzeby. Zmieni się zatem również mentalność klientów i sposób konsumpcji usług finansowych.

Sporo zmian wymusza także obowiązująca od początku stycznia dyrektywa MIFID 2. Jej cel jest szczytny: ochrona klientów i zapewnienie przejrzystości działań firm inwestycyjnych. Wszystkie banki i firmy oferujące instrumenty finansowe będą miały obowiązek poinformowania klienta o wszystkich ponoszonych przez niego kosztach (klient ma wiedzieć: za co, jakiego rodzaju i w jakiej wysokości koszty ponosi).

Doradca będzie wypełniać wraz z klientem specjalną ankietę, która ma określić jego profil inwestycyjny (np. skłonność do ryzyka), co w konsekwencji ma go ustrzec przed nieodpowiednim produktem finansowym. Obie powyższe dyrektywy muszą jeszcze zostać zaimplementowane do polskiego prawa – prace w parlamencie trwają, ale trudno przewidzieć termin ich zakończenia.

RODO i split payment

Polskie przepisy ma już natomiast dyrektywa GDPR (w Polsce określana skrótem RODO – Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych), która zwiastuje kolejną rewolucję. Od 25 maja każda firma (w tym banki), prosząc obywatela o podanie danych, będzie musiała poinformować o celu, zakresie i czasie ich przetwarzania.

Pojęcie „danych osobowych” zostanie z kolei poszerzone o adresy IP oraz zbierane przez przeglądarkę internetową pliki cookies. Klient/konsument będzie miał też prawo do „bycia zapomnianym”, czyli żądania usunięcia wszystkich jego danych z baz firmy. Oznacza to, że klauzule dotyczące wykorzystania danych osobowych, które klienci dostają do podpisania, będą jeszcze obszerniejsze.

Zupełną nowością dla banków i klientów będzie tzw. split payment – czyli mechanizm podzielonej płatności. Banki zobowiązane zostały do wprowadzenia od 1 lipca nowego typu przelewu środków, który pozwoli na rozdzielenie kwoty transakcji na kwotę netto oraz podatek VAT.

Mówiąc jaśniej – kwota podatku ma trafiać na inny rachunek niż kwota należności, dzięki czemu urzędy skarbowe będą mogły łatwiej kontrolować prawidłowość rozliczeń firm. Ustawa zakłada dobrowolność w stosowaniu tego mechanizmu, wprowadza także pewne ograniczenia w zakresie dysponowania środkami przez klientów. Jednak nie brakuje opinii ekspertów prognozujących dużą popularność tej nowej metody płatności.

Darmowe rachunki podstawowe i lepiej poinformowani klienci

Warto także wspomnieć, że w lutym wejdą w życie przepisy nowej ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, które bardziej zabezpieczają interesy klientów i nakładają nowe obowiązki na dystrybutorów polis (a więc firmy ubezpieczeniowe, brokerów i banki). Każdy podmiot sprzedający ubezpieczenie zobowiązany będzie na podstawie pozyskanych od klienta informacji zaoferować mu produkt dostosowany do jego potrzeb i wymagań.

Ma w tym pomóc nowy ustandaryzowany formularz, napisany językiem zrozumiałym dla każdego klienta. Jednocześnie dystrybutor będzie musiał ujawnić wysokość prowizji w związku z oferowanym ubezpieczeniem i przedstawić klientowi wszystkie ponoszone przez niego koszty.

Banki, instytucje płatnicze i SKOK-i będą musiały od tego roku zaoferować także darmowe rachunki podstawowe dla osób, które dotychczas nie miały konta w banku. Będą musiały też  wprowadzić nowe rozwiązania w komunikacji z klientami spełniające wymogi tzw. trwałego nośnika, czyli umożliwiające dostęp do treści nawet po wygaśnięciu umowy klienta z bankiem.

Mnogość zmian w przepisach i wiele nowych rozwiązań prawnych sprawia, że rok 2018 śmiało można nazwać rokiem rewolucji w bankowości. Choć efekty niektórych rozwiązań dziś jeszcze są pewną zagadką, większość nowych przepisów jednak zdecydowanie wychodzi naprzeciw lepszemu zabezpieczeniu praw klientów i większej transparentności w korzystaniu z usług finansowych.