Nowe wyzwania regulacyjne dla zrzeszeń: Regulacje bazylejskie w bankowości spółdzielczej Sektor idzie do krawca

1 stycznia 2013 r. wejdą w życie dyrektywa CRD IV oraz rozporządzenie CRR, które ustanawiają zaostrzone normy adekwatności kapitałowej i nową definicję funduszy udziałowych. W myśl unijnych regulacji niezbędne jest wyłączenie udziałów z kategorii kapitałów banków spółdzielczych przy możliwej ich amortyzacji w okresie do 10 lat. Zdaniem KNF konsekwencje tej zmiany mogłyby okazać się dotkliwe, szczególnie dla 31 BS-ów z wysokim funduszem udziałowym. Problem adekwatności kapitałowej dotyczy 16 BS-ów o aktywach powyżej 100 mln zł oraz 9 banków mniejszych. Na koniec września 2011 r. fundusze udziałowe stanowiły 9,6 proc. kapitałów sektora BS-ów. Nadzór chce ustawowej zmiany definicji udziałów w taki sposób, aby mogły być one zatrzymywane w banku bądź wypłacane w stopniu ograniczonym, gdy obniża się adekwatność kapitałowa, a jeszcze nie wystąpiła strata.

Minimum kapitałowe

Kapitały podstawowe Tier 1 według standardów Bazylei III są liczone z wyłączeniem funduszu ogólnego ryzyka oraz funduszu udziałowego. KNF ocenia, że minimum kapitałowego nie osiągnęłyby wówczas 72 BS-y, nawet po podziale wyniku za 2011 r. i 2012 r. Według nadzoru finansowego część tych banków powinna już teraz rozpocząć przygotowania do połączenia z innymi BS-ami.

Analizy w ramach tzw. stress testów wskazują, że normy kapitałowej 1 mln euro pod reżimem nowych unijnych regulacji nie spełniłoby 118 BS-ów o aktywach poniżej 40 mln zł. Grupa ta stanowi 20 proc. ogólnej liczby BS-ów i niecałe 5 proc. aktywów sektora spółdzielczego. Podstawowym ryzykiem również w tych bankach są koncentracje na funduszu udziałowym.

W obecnie obowiązującej formule własnych źródeł finansowania aktywów problem kapitałowy miałyby 4 BS-y, natomiast po wyłączeniu z rachunku funduszu ogólnego ryzyka – 27 BS-ów, zaś bez uwzględnienia funduszu udziałowego – 32 BS-y, łącznie 55 banków. Minimum kapitałowego na wymaganym poziomie Tier 1 co najmniej 9 proc. przed ostatnią emisją akcji nie spełniał też największy w kraju bank zrzeszający – BPS S.A.

Normy płynności

Bazylejskie normy płynności zmieniają definicję aktywów płynnych, wyłączając z nich lokaty międzybankowe, co zdaniem KNF szczególnie mocno uderza w dotychczasowy model bankowości spółdzielczej w Polsce. Unijny regulator stoi na stanowisku, że zmiana ta zapewni bankom stabilne finansowanie, dlatego przewiduje się obowiązek dokonania korekty stanu tych lokat. Aby spełnić normę płynności krótkoterminowej (wskaźnik LCR), banki zrzeszające potrzebowałyby dodatkowo aktywów w wysokości 11,4 mld zł. W przypadku braku zmian w modelu zrzeszeń bankom spółdzielczym zabraknie aktywów płynnych na poziomie 2,7 mld zł.

Norma płynności długoterminowej (wskaźnik NSFR) nie została szczegółowo określona w projekcie rozporządzenia CRR, w jej wdrożeniu dopuszcza się okres ...