Ustawa o kredycie konsumenckim: Twój bank, nasze pieniądze

Ustawa wprowadza nowe standardy w zakresie informacji udzielanych przed zaciągnięciem kredytu, prawa do odstąpienia od umowy, przedterminowej spłaty i tzw. rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Eksperci ustalili, że dotyczy ona ponad 50 proc. wartości portfela kredytowego sektora i nakłada na banki wiele dodatkowych obowiązków, co wpłynie na wzrost kosztów ponoszonych przez banki. Zmienił się limit pożyczek klasyfikowanych jako konsumenckie – z 80 tys. zł na 255,55 tys. zł, ale z wyłączeniem kredytów hipotecznych, wydłużył czas na odstąpienie od umowy kredytu – z 10 do 14 dni. Ważną zmianą jest także wprowadzenie formularza informacyjnego, który ma zawierać wszystkie podstawowe informacje o kredycie.

Pojawiło się wiele szczegółowych rozwiązań mających na celu zwiększenie uprawnień konsumentów, jak na przykład precyzyjne wskazanie, iż kredytobiorca jest w każdym czasie uprawniony do wcześniejszej spłaty kredytu w całości lub w części. Zniknął natomiast limit 5-proc. progu wysokości prowizji i opłat, pojawiła się możliwość pobierania przez banki opłaty za wcześniejszą spłatę kredytu. Nałożone zostały również obowiązki na pośredników (m. in. konieczność informowania klientów o zakresie pełnomocnictwa otrzymanego od banku czy podawania pełnej listy kredytodawców współpracujących z danym pośrednikiem).

Rozbudowane zostały regulacje dotyczące zawartości reklam dotyczących produktów kredytowych, w których przekazywane są także dane dotyczące kosztów kredytu. Nowością jest obowiązek podawania takich wskaźników, jak rzeczywista roczna stopa oprocentowania, całkowita kwota do zapłaty na podstawie reprezentatywnego przykładu odnoszącego się do hipotetycznego kredytu udzielonego na warunkach, na których zakłada się udzielenie dwóch trzecich kredytów danego rodzaju.

Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności: umowę pożyczki, umowę kredytu w rozumieniu przepisów Prawa bankowego (także kredytu zabezpieczonego hipoteką), wszelkie umowy o limit lub debet w rachunku oszczędnościowo-kredytowym, umowę o kartę kredytową, umowy wiązane zawierane przy zakupie towaru lub usługi, umowy o kredyt odnawialny. Ustawa nie obejmuje m.in. umów dotyczących tzw. kredytu 0 proc., leasingu oraz umów zawieranych z biurami maklerskimi.

USTAWA O KREDYCIE KONSUMENCKIM

Rekomendacje Rady Prawa Bankowego oraz Komitetu ds. Kredytu Konsumenckiego przy ZBP (fragmenty)

Jak należy rozumieć przepis art. 5 pkt. 6 ustawy wskazujący, że do całkowitego kosztu kredytu należy wliczyć koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść?

Interpretując art. 5 pkt 6 ustawy, uznać należy, że do całkowitego kosztu kredytu wliczają się te koszty: a) których obowiązek poniesienia nie jest uzależniony od wystąpienia zdarzenia przyszłego czy warunku, oraz b) które wyraźnie wynikają z postanowień umowy. Zważywszy na przepis art. 5 pkt. 6 ustawy, przepis art. 25 ust. 1 pkt. 2 oraz art. 19 ust. 2 dyrektywy Nr 2008/48/ WE przyjąć należy, że do całkowitego kosztu kredytu należy wliczyć te koszty, do których poniesienia klient będzie zobowiązany, tj. postanowienia umowy o kredyt wyraźnie przewidują obowiązek poniesienia tych kosztów, nie uzależniając powstania tego obowiązku z jakichkolwiek zdarzeń przyszłych czy warunków. Nie należy natomiast wliczać opłat za ewentualny monit z tytułu opóźnienia w zapłacie czy opłat za inne usługi, które klient może na mocy umowy odrębnie zamówić, bowiem tych ostatnich kosztów klient może uniknąć, a zatem nie istnieje co do nich obowiązek ich poniesienia.

Co należy rozumieć pod pojęciem „usługa dodatkowa”, której koszt wliczany jest do całkowitego kosztu kredytu, zgodnie z art. 5 pkt 6 lit. b ustawy o kredycie konsumenckim?

Pojęcie „usługa dodatkowa” oznacza wyłącznie usługę świadczoną przez bank lub przez podmiot trzeci za pośrednictwem banku bądź też przez podmiot trzeci na podstawie umowy pomiędzy tym podmiotem a bankiem, której nabycie jest wymagane przez bank dla uzyskania kredytu lub uzyskania go na określonych warunkach – tj. w przypadku, gdyby klient nie zawierał umowy kredytu, np. kupował towar za gotówkę, nie musiałby zawierać tego typu umowy.

Interpretując postanowienia art. 5 pkt 6 lit. b ustawy o kredycie konsumenckim, należy mieć na uwadze m.in. postanowienia art. 49 ust. 1 ustawy oraz art. 30 pkt 10 ustawy.

Wliczenie kosztu usługi dodatkowej do całkowitego kosztu kredytu jest wymagane wyłącznie, gdy nabycie usługi dodatkowej stanowi warunek zawarcia umowy kredytowej, a dodatkowo koszt takiej usługi jest znany kredytodawcy, a więc kredytodawca ...