15-lecie Forum Technologii Bankowych: Bilans dwóch dekad Eurolandu

Po latach liczba krajów tworzących strefę euro wzrosła do 19, a w niedalekiej przyszłości po spełnieniu kryteriów zbieżności z Maastricht powiększy się o Bułgarię, a następnie Rumunię i Chorwację. Wprowadzenie euro stanowiło zwieńczenie długiego procesu pogłębiania integracji gospodarczej w Europie. Kamieniami milowymi na drodze w kierunku utworzenia wspólnej waluty europejskiej były takie działania, jak podpisanie w 1992 roku traktatu z Maastricht, utworzenie na początku 1993 r. w ramach ówczesnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej jednolitego rynku wewnętrznego i rozpoczęcie 1 czerwca 1998 r. działalności przez Europejski Bank Centralny, który odpowiada za politykę pieniężną w krajach Eurolandu, zapewniając stabilność cen. Przy tworzeniu unii walutowej w niewielkim stopniu uwzględnione zostały kryteria optymalnego obszaru walutowego, sformułowane przez Roberta Mundella, co potem miało negatywny wpływ na funkcjonowanie strefy euro i kondycję euro. Natomiast ważną rolę odgrywały przy tym przesłanki polityczne, a więc postrzeganie euro nie tylko jako czynnika pogłębiania integracji ekonomicznej w ramach Unii Europejskiej i wzmacniania jej pozycji konkurencyjnej w gospodarce światowej, ale również jako stymulatora integracji politycznej w Europie.

Z tarczą czy na tarczy?

Jubileusz 20-lecia euro skłania do przedstawienia bilansu funkcjonowania wspólnej waluty europejskiej: jej sukcesów i słabości. Oprócz znaczenia ekonomicznego euro ma też wartość symboliczną, będąc wyrazem jedności i siły politycznej Unii Europejskiej na świecie. W stosunkowo krótkim czasie stało się drugą najważniejszą walutą międzynarodową. Dzisiaj jest walutą macierzystą 340 mln Europejczyków w 19 państwach unijnych i ważnym środkiem płatniczym dla 175 mln ludzi poza UE. Łącznie z euro korzysta lub wiąże z nią swój pieniądz 60 państw. Dla banków centralnych na całym świecie jest bezpiecznym środkiem przechowywania rezerw walutowych – według danych MFW pod koniec III kw. 2018 r. 20,5% światowych rezerw walutowych stanowiły denominowane w euro. Jednocześnie według danych SWIFT w euro zrealizowano 33% płatności międzynarodowych. Z badań Komisji Europejskiej przeprowadzonych w listopadzie 2018 r. wynika, że euro cieszy się poparciem 75% obywateli UE.

Wprowadzenie euro uznawane jest za jedno z najważniejszych wydarzeń w powojennej historii Europy. Wyeliminowało ono w krajach Eurolandu konieczność przeliczania jednej waluty na drugą i ryzyko walutowe we wzajemnych transakcjach handlowych, co ułatwia wymianę handlową, ekspansję inwestycji zagranicznych i podróżowanie w strefie euro i poza nią. Niewątpliwą zaletą wspólnej waluty europejskiej jest jej stabilna siła nabywcza. Pod tym względem jest ona nawet lepsza niż była marka zachodnioniemiecka (Deutsche Mark – DM). O ile średnia roczna stopa inflacji w Niemczech w czasach DM (lata 1948-1998) wynosiła 2,8%, to w czasach euro (1999-2018) tylko 1,4%.

Pierwsza dekada euro zbiegła się z okresem stosunkowo dobrej koniunktury w strefie euro i całej gospodarce światowej. W wyniku wprowadzenia euro i konwergencji stóp ...