Zarządzanie ryzykiem finansowym: Kapitał przetrwania firmy a rola banku

Prof. ndzw. dr hab. Piotr Masiukiewicz,
Instytut Zarządzania Wartością SGH

W Polsce około 300-350 tys. firm każdego roku rozpoczyna i tyle samo kończy działalność. Często kryzysowa sytuacja w przedsiębiorstwie jest zbiegiem wielu okoliczności, a liczne z nich to czynniki zewnętrzne, na które firma nie miała wpływu i wtedy rzeczywiście warto rzucić koło ratunkowe, którego wyrazem są postępowania naprawcze opisane w ustawie Prawo restrukturyzacyjne. Oczywiście wykluczone z pomocy i korzystania ze ścieżek restrukturyzacji naprawczej powinny być przedsiębiorstwa, w których występują reżyserowany kryzys lub bankructwo.

Nowe regulacje i rekomendacje Unii Europejskiej dotyczące drugiej szansy i rozwiązania instytucjonalne procesów naprawczych zalecające ich wsparcie nie były dostatecznie spopularyzowane i dopiero są wdrażane w Polsce. Podejście Komisji Europejskiej do spraw upadłościowych można uznać za rewolucyjne, bowiem prawna upadłość ma być ostatecznością; jeśli wyczerpano drogi pomocy przedsiębiorcy.

Przedsiębiorstwa i banki w Polsce otrzymały nowe instrumenty prawne i finansowe w wyniku ustawy Prawo restrukturyzacyjne, która wejdzie w życie od 2016 r.; uchylono też stare, nieżyciowe przepisy o postępowaniu naprawczym.

Priorytetem w wyniku tej ustawy mają być procesy restrukturyzacyjno- naprawcze zamiast upadłości. Wprowadzono cztery ścieżki restrukturyzacji przedsiębiorstw:

1. postępowanie o zatwierdzenie układu,
2. przyspieszone postępowanie układowe,
3. postępowanie układowe (w trybie zwykłym),
4. postępowanie sanacyjne.

Ustawa wprowadziła wiele korzystnych rozwiązań dla przedsiębiorstw; między innymi:

• zmiany podatkowe – uchylenie przepisu o opodatkowaniu kwoty umorzenia zaległych wierzytelności,
• skrócenie terminów sądowych, niska stała opłata za wniosek o układ – 1000 zł,
• niedopuszczalność wypowiadania niektórych umów, np. kredytowych, leasingowych,
• umorzenie egzekucji jako skutek układu, ochrona wierzycieli nieobjętych układem,
• w postępowaniu przyspieszonym nie ma obowiązku spisu inwentarza,
• możliwość pomocy publicznej – de minimis,
• uprzywilejowanie co do zwrotu finansowania udzielonego w ramach postępowania restrukturyzacyjnego na wypadek upadłości,
• powołanie centralnego rejestru restrukturyzacji i upadłości,
• inne korzystne dla przedsiębiorstw rozwiązania.

Prawo restrukturyzacyjne, oprócz wspomnianych wcześniej czterech procedur naprawczych do wyboru, daje możliwość skorzystania z doradcy restrukturyzacyjnego. W momencie otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego znaczny ciężar postępowania spoczywa na doradcy; ponieważ nadrzędnym celem jest zawarcie układu z wierzycielami.

Zgodnie też z zasadą przetrwania, sformułowaną przez H.I. Ansoffa: „jeżeli jakakolwiek organizacja staje wobec perspektywy likwidacji, to koncentruje całą swoją energię na poszukiwaniu drogi przetrwania”. Cele rządu i przedsiębiorcy ...