Wywiad w „BANKU”: Budynek nie jest przestrzenią publiczną

Jaki jest pana ulubiony styl bankowy?

– Niemiecki. Gmachy zaprojektowane przez Karola Schinkla. To budynki bardzo solidne, mające grube mury, potężne gmachy, do budowy których użyto bardzo dużo kamienia.

A w Polsce z czasów II RP?

– Powstało kilka pięknych budynków – choćby BGK czy cały zespół budynków dla PKO w Warszawie, z których ocalałą po wojnie część dziś zajmuje Poczta Główna na rogu Świętokrzyskiej i Jasnej. Do tego ostatniego mam zresztą sentyment z powodów osobistych. Ten gmach projektował mój dziadek Józef Handzelewicz. Proszę zwrócić uwagę, że te budynki w mniejszym lub większym stopniu przetrwały wojnę i zniszczenie Warszawy. Bo były to budowle monumentalne, wykonane z dobrych materiałów, wspaniale zaprojektowane. Dziś bardzo dobrze się starzeją.

Teraz banki to nowoczesne bryły ze szkła i stali. Są jednak wyjątki. W Warszawie centrale BRE BANK-u oraz City Handlowego znajdują w odbudowanym specjalnie na ich potrzeby Pałacu Jabłonowskich.

– Wszyscy czekali, aż wreszcie zostanie odtworzona północna pierzeja placu Teatralnego. I dobrze, że tak się stało, choć pałac został zrekonstruowany dopiero pod koniec lat 90. ubiegłego stulecia.

Po głosie sądzę, że chyba nie do końca jest pan zadowolony?

– Podczas odbudowy popełniono niestety trochę błędów architektonicznych. Można np. zaobserwować w kilku miejscach stropy, które „uderzają” w okna.

Tylko o to chodzi?

– Nie! Przede wszystkim żałuję, że w pałacu znajdują się tylko i wyłącznie banki.

Dlaczego?

– W związku z takim, a nie innym przeznaczeniem ten obiekt stał się biurowcem mało związanym z fasadą. Ten budynek nie jest przestrzenią publiczną. Przyznam się szczerze, że nigdy tam nie byłem. Nie mam konta w Citibanku, więc czuję, że nikt mnie tam nie zaprasza.

Do banków podchodzimy z „pewną nieśmiałością”? Mało kto odważy się wejść do gmachu Citi Handlowego, żeby zobaczyć, jak budynek wygląda w środku?

– Tak! Zdecydowanie. Biurowce to nie muzea, więc wszyscy zdają sobie sprawę, że w środku jest ochrona – potencjalny zwiedzający będzie czuł się jak intruz. A do tego może dojść jeszcze pewien aspekt psychologiczny.

To znaczy?

– Większość ludzi nie należy do grona zamożnych. W związku z tym, kiedy muszą korzystać z usług banków, to instytucje te nie kojarzą się im najlepiej. Po prostu zazdrościmy bogatym. Zastanawiamy się, skąd banki czerpią zyski, z czego finansują te budowle. I tak zaczynają traktować budynki banków, które są gmachami reprezentacyjnymi, ale w odczuciu ludzkim niosą gorsze skojarzenia niż teatr czy muzeum.

Banki powodują jeszcze jeden problem związany z przestrzenią publiczną.

Jaki?

– Coraz częściej – przede wszystkim na skutek coraz liczniej powstających galerii handlowych – znikają z ulic sklepy oraz zakłady usługowe. Ich miejsce natychmiast zajmują banki…

To źle? Właściciele zarabiają na czynszu, a przechodniów nie straszą puste witryny…

– Tylko że banki to ...