Wydarzenia. Bankowość Spółdzielcza: Ojcom założycielom na chwałę, współczesnym ku nauce

Wystawa, udostępniona publiczności z dniem 30 maja br. w warszawskiej siedzibie Banku Polskiej Spółdzielczości, stanowi godny naśladownictwa przykład harmonijnego współdziałania spółdzielców, niezależnie od przynależności organizacyjnej. Wspólne starania obydwu zrzeszeń oraz Krajowego Związku Banków Spółdzielczych przyniosły skutek w postaci przejęcia przebogatego archiwum polskiej bankowości lokalnej. Zasoby, gromadzone przez minionych kilkadziesiąt lat w Centralnym Ośrodku Doskonalenia Kadr Banku Gospodarstwa Żywnościowego w Lesznie koło Błonia, stały się zaczątkiem profesjonalnej jednostki badawczo-edukacyjnej, dedykowanej dziejom lokalnego sektora finansowego na ziemiach polskich.

Realizacji tak ambitnego i odpowiedzialnego zadania podjęła się Ogólnopolska Izba Pamięci Spółdzielczości Bankowej im. Edwarda Kańskiego, przekształcona następnie w Centrum Historii Polskiej Bankowości Spółdzielczej. – Możecie się państwo przekonać, że nawet w niełatwych uwarunkowaniach istnieje możliwość zrealizowania zakładanych celów. Jest to realne wtedy, kiedy wspólne wysiłki zostaną skoncentrowane na ich realizacji – zadeklarował Zdzisław Kupczyk. Prezes zarządu KZBS, Krystyna Majerczyk-Żabówka podkreśliła, że udział w tym szczególnym projekcie miał dla związku ważne znaczenie. – Jednym z wyrazów przywiązania do tradycji jest szczególna dbałość o spuściznę przodków. Na tym polu bankowość spółdzielcza może i powinna się także wykazać – powiedziała.

Historia w pigułce

Mieszcząca się w jednym, niewielkim pomieszczeniu ekspozycja stanowi skondensowaną dawkę wiedzy o dziejach polskiej spółdzielczości bankowej. – Trudno wskazać podmioty, które wyróżniałyby się podobnie długą historią jak banki spółdzielcze – nadmienił prezes zarządu SGB-Banku, i trudno polemizować z tą opinią. Tradycje lokalnego sektora finansowego sięgają daleko przed 1861 r., kiedy to na terenie zaboru pruskiego powołano do życia Towarzystwo Pożyczkowe dla Przemysłowców Miasta Poznania, zgodnie uznawane przez historyków za pierwszy polski bank spółdzielczy we współczesnym rozumieniu. – Już w roku 1715 ksiądz Józef Jordan utworzył w Pabianicach tak zwaną zakładkę na sprzężaj, będącą w istocie pierwowzorem towarzystwa pożyczkowego – podkreślił Zdzisław Kupczyk.

Inicjatywę pabianickiego kanonika można uznać za pierwszy w historii polski kredyt klęskowy, bezpośrednim impulsem do utworzenia funduszu pożyczkowego był pomór bydła, jaki wówczas nawiedził okoliczne wsie, a otrzymany kredyt można było przeznaczyć wyłącznie na odtworzenie utraconego pogłowia. Podstawowe cechy spółdzielni oszczędnościowo-kredytowej miało też Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie, powstałe z inicjatywy Stanisława Staszica w 1816 r. W ...