Temat numeru: Pomoc czy utrudnienie?

Jak nowe rekomendacje i uchwały wdrażane przez KNF wpływają na sektor bankowości spółdzielczej? Czy pozwolą one na zwiększenie jej konkurencyjności, czy też przeciwnie – stanowią nowe obciążenie?

– Zanim przejdę do oceny wpływu nowych regulacji nadzorczych na sektor bankowości spółdzielczej czy bankowości w ogóle, proponuję przypomnieć, skąd wynika konieczność tak szczegółowego regulowania działalności podmiotów gospodarczych, jakimi są banki. Są one przecież w większości prywatne. Musimy pamiętać, że banki to skomplikowane przedsiębiorstwa, które – jak wszystkie podmioty gospodarki rynkowej – oceniane są przez pryzmat osiąganych wyników, jako jedyne wykorzystują w działalności pozyskane oszczędności obywateli i środki przedsiębiorstw. Jednocześnie silnie oddziałują na stabilność systemu finansowego i całej gospodarki. Właśnie ta specyfika stanowi przesłankę do specjalnego regulowania działalności banków przez system prawny.

Zatem banki, będąc podmiotami rynkowymi, są jednocześnie instytucjami zaufania publicznego. Takie usytuowanie banków wymaga od nich kierowania się w działalności dwoma kryteriami: rynkowym i zaufania publicznego. Kryteria te powinny znajdować się w równowadze. Przewaga kryterium rynkowego w działalności banków w ostatnich latach była jedną z przyczyn kryzysu finansowego.

Doświadczenia tego kryzysu wykazały błędy w zarządzaniu instytucjami finansowymi, w tym bankami oraz niedoskonałe mechanizmy nadzorcze. Ponieważ zawiodły dotychczasowe rozwiązania i standardy w zarządzaniu, mające zapewnić stabilność systemu finansowego, należało podjąć próbę wypracowania nowych rozwiązań, które uniemożliwiłyby powstanie podobnej sytuacji w przyszłości.

Uchwały i rekomendacje wydawane przez Komisję Nadzoru Finansowego w założeniu mają doskonalić proces zarządzania, ograniczać apetyt banków na ryzyko i zabezpieczać interesy ich klientów. W krótkim okresie nie wpływają wprost na poprawę konkurencyjności. Bardziej rygorystyczne podejście do metod zarządzania wymaga angażowania większych środków finansowych. Te negatywne zjawiska dotyczą w większym stopniu banków spółdzielczych, które – będąc stosunkowo małymi instytucjami finansowymi – ponoszą nieproporcjonalnie wyższe koszty ich wdrożenia. Tak duża ilość nowych regulacji generuje też podwyższone ryzyko operacyjne.

Odpowiadając więc wprost na postawione pytanie, należy powiedzieć, że zwiększony zakres obowiązków i regulacji nadzorczych w krótkim okresie nie poprawi konkurencyjności banków spółdzielczych. Szczególnie mocno odczują to małe i średnie banki spółdzielcze, a one zdecydowanie stanowią większość w sektorze. Natomiast w dłuższym okresie doskonalenie metod zarządzania ma pozytywny wpływ na bezpieczeństwo działalności banków, a więc i na konkurencyjność sektora.

Które z nowych regulacji są najbardziej uciążliwe dla bankowości spółdzielczej? Czy istnieją przepisy, które powinny zostać natychmiast zmienione, gdyż utrudniają bankom spółdzielczym skuteczne działanie na rynku?

– Pod koniec minionego roku weszła w życie Ustawa o kredycie konsumenckim, zaś z początkiem tego roku zaczęły obowiązywać znowelizowane Rekomendacje S i H oraz Uchwała 258/2011, w której wprowadzony został nowy rozdział – polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących kierownicze stanowiska w banku. Regulacje te nakładają na wszystkie banki, w tym spółdzielcze, dodatkowe obowiązki w zakresie zmiany procedur i procesów, wprowadzania nowych wzorów umów, szkolenia pracowników, dostosowania systemów informatycznych. I chociaż banki zrzeszające dostarczają regulacji wzorcowych, wymaga to ponoszenia przez banki coraz wyższych kosztów. Niepokojący dla banków spółdzielczych posiadających w swojej strukturze komórkę audytu jest zapisany w Rekomendacji H obowiązek zewnętrznej jej oceny. Powyższe, służąc niewątpliwie ...