Temat numeru: Kancelarie prawne czekają na nowe zadania

Konrad Machowski

Rekordowy przyrost nowych ustaw, rozporządzeń i dyrektyw to bynajmniej nie największe wyzwanie, z jakim w najbliższych latach przyjdzie się zmierzyć rodzimemu sektorowi bankowemu i współpracującym z nim kancelariom. Analiza najświeższych inicjatyw legislacyjnych podejmowanych na szczeblu unijnym potwierdza, iż mamy do czynienia z ewolucją koncepcji prawa gospodarczego. Dotychczas zasadniczym celem objęcia jakiejś dziedziny biznesu regulacjami było wyznaczenie jednoznacznych i przejrzystych ram funkcjonowania na poziomie ustawowym, doprecyzowanych dodatkowo przez akty wykonawcze. Takie podejście okazało się jednak dysfunkcyjne w zderzeniu z rzeczywistością, dynamicznie zmieniającą się pod wpływem nowoczesnych technologii i generowanych przez nie zachowań społecznych. Pojawiły się zagrożenia niedookreślone przez obowiązujące prawo. Dlatego ustawodawca wspólnotowy coraz częściej realizuje model tzw. prawa neutralnego technologicznie, czyli – przynajmniej w założeniach – pozwalającego na skuteczną interwencję administracji publicznej bądź wymiaru sprawiedliwości również w przyszłych, trudnych na chwilę obecną do przewidzenia uwarunkowaniach technologiczno-organizacyjnych życia gospodarczego. Doskonałym przykładem takiego aktu prawnego jest uchwalone w ubiegłym roku ogólne rozporządzenie o ochronie danych (GDPR).

Miękkie regulacje w natarciu

Istotą prawa neutralnego technologicznie są sformułowane na dość wysokim poziomie ogólności akty normatywne, których doprecyzowanie dokonywane jest następnie w drodze tzw. miękkich regulacji: wytycznych i rekomendacji organów nadzoru czy też tworzonych przez przedstawicieli danej branży kodeksów dobrych praktyk. Model ten w pewnym stopniu przypomina mechanizmy funkcjonujące w prawie bankowym, gdzie stosowanie regulacji nadzorczych typu comply or explain ma wieloletnią tradycję, teoretycznie więc banki wydają się być najlepiej przystosowane do nowej filozofii prawa. W praktyce oznacza to konieczność jeszcze większego zacieśnienia współpracy pomiędzy departamentem prawnym banku a komórkami odpowiedzialnymi za obszar compliance. To właśnie pracownicy tego ostatniego działu mają nieocenione doświadczenie w analizie „miękkich” regulacji i wskazywaniu takich sposobów postępowania, które nie zostaną zakwestionowane przez organ nadzoru. Przykładowo, radca prawny jest w stanie precyzyjnie ...