Temat numeru: Czas na zmiany

Stacy Ligas
partner, szef działu audytu instytucji finansowych w KPMG w Polsce

Najwyższa wartość badania dla rynków kapitałowych, poza spełnianiem wymogów regulacyjnych i prawnych, wynika zawsze z jakości samego procesu badania, niezależnego sprawdzania, sondowania i sceptycznego podejścia, które niezależni audytorzy powinni wykazywać, jak również z wiarygodności jego wyników.

Historycznie, mocną stroną profesji audytorskiej był jej konserwatyzm. Audytorzy wymagali od kierownictwa jednostek ostrożnego podejścia. Jednakże dzisiaj audytorów postrzega się jako zawód, który nie nadąża za szybkimi zmianami zachodzącymi w otoczeniu ekonomicznym, technologicznym i kulturowym. W ostatnich latach na rynkach finansowych dokonało się wiele zmian, zmienił się biznes i zmieniły się oczekiwania akcjonariuszy, a jednak, pomimo ciągłej poprawy jakości badania, audyt w swojej podstawowej formie nie zmienił się od 100 lat. W wielu wypadkach sprawozdania finansowe jednostek nie tłumaczą w wystarczający sposób zmian ich kondycji finansowej, bo następuje zmiana sposobu kreowania wartości przez spółki, a także zmiana sposobu oceny przez inwestorów.

Mimo że to nie jakość audytu przyczyniła się do kryzysu ekonomicznego ostatnich lat, stało się jasne, że otoczenie oczekuje od branży audytorskiej lepszego komunikowania rezultatów badań, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i w skali całego systemu. Reakcją na zmiany tych oczekiwań ze strony rynków finansowych jest silniejszy nadzór ze strony regulatorów i wprowadzenie nowych standardów wykonywania rewizji finansowej, do których należy także zaliczyć przyjęty w maju bieżącego roku pakiet nowych regulacji Unii Europejskiej w zakresie reformy rynku audytorskiego.

Jak wskazują wydarzenia ostatniej dekady, nadszedł czas na zmiany, na rewolucję w sposobie myślenia audytorów i sposobie przeprowadzania badania sprawozdania finansowego.

Jaka jest więc dzisiaj wartość audytu?

W sensie ogólnym audyt powoduje obniżenie kosztu kapitału dla firm. Koszt ten jest wyższy w podmiotach, których sprawozdania finansowe nie podlegają badaniu. Dodatkowym wymiarem, trudnym jednak do oszacowania, jest aspekt interesu publicznego. Można domniemywać, że jeśli audyt nie byłby użyteczny w tych dwóch obszarach, zostałby już dawno temu zarzucony jako funkcja w systemie gospodarczym. Co by się jednak stało, gdyby nie było badania sprawozdań finansowych? Gdyby nie było niezależnego podmiotu potwierdzającego kondycję finansową jednostki (w wymiarze historycznym) przedstawioną w jej sprawozdaniu finansowym, ogólny poziom bezpieczeństwa obrotu gospodarczego byłby znacznie niższy. Audyt pełni zatem ważną funkcję w budowaniu poczucia bezpieczeństwa i w tym zasadza się jego ogromna komercyjna wartość.

Opinia bez zastrzeżeń oznacza, że jednostka posiada co najmniej zadowalające standardy ładu korporacyjnego, kontroli zarządczej i kontroli wewnętrznej. Jeśli sprawozdanie finansowe jednostki nie jest badane lub nie otrzyma opinii bez zastrzeżeń, wpływa to ...