Technologie i techniki: Bez gotówki

Tomasz Król

Jesteśmy społeczeństwem bardzo przywiązanym do gotówki. Nawet jeśli korzystamy z kont bankowych, to głównie po to, by wypłacać gotówkę z bankomatów. A przecież tą samą kartą, którą bierze się gotówkę z bankomatu, można zapłacić za zakupy oraz usługi w każdym z blisko 200 tys. punktów akceptujących płatności kartowe w Polsce. Pomimo niewątpliwych zalet płatności kartowych i znacznego tempa ich wzrostu, sięgającego 30 proc. rocznie (zarówno co do liczby transakcji, jak i wolumenu), stale wzrasta również liczba i wartość wypłat z bankomatów. O ile wartość transakcji dokonanych kartami płatniczymi w III kwartale 2008 r. wzrosła o 3,27 mld zł (tj. ponad 23 proc.) w stosunku do III kwartału 2007 r. i wyniosła ponad 17 mld zł, to w tym samym czasie wartość gotówki wypłaconej z bankomatów jeszcze bardziej wzrosła – o 4,67 mld zł do 59,6 mld zł (wzrost o 8,5 proc.).

Również porównanie wartości operacji gotówkowych i bezgotówkowych przypadających miesięcznie na jedną wydaną kartę bankową w trzecim kwartale 2008 r. pokazuje nasze zamiłowanie do gotówki: blisko 2100 zł na statystyczną kartę znajdującą się w naszych portfelach to operacje bankomatowe (głównie wypłaty), a niecałe 600 zł to transakcje kartowe. Choć dane te obejmują również operacje kartowe turystów odwiedzających Polskę, to z drugiej strony nie uwzględniają transakcji wykonanych przez Polaków za granicą. Z konieczności te wartości zostały pominięte.

Wygoda przede wszystkim

O płatnościach bezstykowych (albo też zbliżeniowych od angielskiego contactless) stało się w Polsce głośno w ub. roku, gdy uruchomione zostały pierwsze sieci akceptacji kart PayPass i payWave oraz przy okazji masowych (w Polsce np. Open Air Festiwal).

Wnoszą one dwie nowe jakości do praktyki płacenia za towary i usługi:

• znacznie skracają czas płatności,
• pozwalają na zastąpienie kartą gotówki w płatnościach niskokwotowych (mikro- i minipłatności), aż do kilkudziesięciu złotych.

Oba te aspekty przekładają się na wymierne korzyści dla płacących, sprzedających, jak również dla obsługujących ten proces. W szczególności znaczne korzyści wynikają z wprowadzenia płatności zbliżeniowych w miejscach tradycyjnie zarezerwowanych dla gotówki. Karty zbliżeniowe są naprawdę funkcjonalnym uzupełnieniem tradycyjnych kart płatniczych i znajdują zastosowanie we wszystkich miejscach, gdzie dotąd królowała gotówka: płatności w kioskach, barach, automatach sprzedażowych itp. Wymowny fakt: sieć McDonalds dotąd akceptująca płatności wyłącznie gotówką (ze względu na czas obsługi płatności), była jedną z pierwszych w Polsce, która wdrożyła możliwość płacenia kartami zbliżeniowymi PayPass w swoich restauracjach.

Dla osób nieregularnie korzystających z komunikacji miejskiej możliwość opłacenia przejazdu przez zakup biletu w autobusie albo tramwaju i wykonanie płatności kartą zbliżeniową wydaje się istotnie nową jakością. Jest to tym bardziej prawdopodobne, że systemy kart miejskich zaczynają korzystać z tych samych standardów technologicznych, co płatności zbliżeniowe.

Obecnie rozwiązania płatności zbliżeniowych oferują w Polsce zarówno MasterCard (PayPass, od grudnia 2007 r.), jak również VISA (PayWave, od połowy 2008 r.). Popularność obu rozwiązań szybko wzrasta, a kolejne banki przystępują do certyfikacji i wydawania kart bezstykowych, kolejne centra autoryzacyjne rozpoczęły wdrażanie technologii bezstykowej do swoich terminali. Z perspektywy rozwoju płatności bezstykowych 2009 r. będzie bardzo ciekawy.