Rynek finansowy: Transgraniczne transakcje w UE na nowo

Piotr Gałązka

Truizmem jest stwierdzenie, że banki są krwiobiegiem gospodarki. Z jednej strony zapewniają finansowanie inwestycji i konsumpcji za pomocą kredytu bankowego. Z drugiej – odpowiadają za obsługę przepływu środków pomiędzy poszczególnymi uczestnikami obrotu gospodarczego. Nie ulega wątpliwości, że jedną z przyczyn szybkiego rozwoju gospodarczego w Polsce w latach dziewięćdziesiątych było stworzenie międzybankowego systemu rozliczeniowego opartego na nowoczesnej technologii, co pozwoliło na wyrugowanie z systemu czeków i innych „analogowych” sposobów rozliczeń. Niewielu teraz o tym pamięta, ale gdy w życie wchodziła pierwsza dyrektywa o usługach płatniczych, to ostateczny konsument usług bankowych w Polsce w ogóle nie odczuł tej zmiany. Wynikało to z faktu, że dyrektywa narzucała minimalny standard przelewów międzybankowych oparty na zasadzie D+1. Dla wielu państw UE była to wówczas rewolucja, natomiast w Polsce ta zasada została nie tylko wcielona w życie wcześniej, ale przelewy międzybankowe mogły docierać do odbiorcy jeszcze tego samego dnia.

 Realia (nie)wspólnego rynku

Jednolity rynek w Unii Europejskiej umożliwia swobodny przepływ osób, usług, towarów i kapitału w gospodarce, której produkt krajowy brutto wynosi 15 bln euro rocznie. Wszyscy mają jednak świadomość, że w wielu sytuacjach nie mamy do czynienia z prawdziwie jednolitym rynkiem, działającym bez względu na granice państw członkowskich, a to ze względu na różnego rodzaju bariery prawne czy ekonomiczne. Komisja Europejska, będąc jedyną instytucją UE posiadającą uprawnienie inicjatywy legislacyjnej, prowadzi politykę znoszenia barier prawnych – wynika to z tego, że ograniczenia i nadmierne koszty płatności transgranicznych uniemożliwiają dokończenie procesu tworzenia jednolitego rynku. W odniesieniu do rynku płatności w UE, KE w grudniu 2015 r. przedstawiła „Zieloną księgę w sprawie detalicznych usług finansowych: Lepsze produkty, szerszy wybór i większe możliwości dla konsumentów i przedsiębiorstw„. Chodziło o przeprowadzenie konsultacji na temat potencjału stworzenia bardziej zintegrowanego rynku detalicznych usług finansowych oraz działań koniecznych do jego osiągnięcia. W wyniku konsultacji społecznych, KE w marcu 2017 r. ogłosiła „Plan działania w sprawie detalicznych usług finansowych: szersza oferta i lepsze produkty„. Jeden z punktów tegoż planu dotyczył przejrzystości i opłat w przypadku transakcji transgranicznych w UE. Komisja zapowiedziała działania zmierzające do likwidacji problemu nieprzejrzystych i potencjalnie nadmiernie wysokich opłat odstraszających od zawierania transakcji transgranicznych w UE, w szczególności gdy dotyczą one walut innych niż euro. W tym zakresie ogłosiła plan przedstawienia wniosku dotyczącego zmiany rozporządzenia w sprawie płatności transgranicznych w celu zmniejszenia opłat za transakcje transgraniczne we wszystkich państwach członkowskich, a także działań w celu umożliwienia konsumentom wyboru najlepszego kursu wymiany waluty przed dokonaniem transakcji.

Obecna inicjatywa to realizacja tychże zapowiedzi. W jej ramach KE proponuje dwie zmiany – wprowadzenie obowiązku pobierania tej samej opłaty za przelewy transgraniczne w euro co za przelewy krajowe w walucie danego państwa oraz dodatkowo ...