Rynek finansowy: Loża komentatorów – marzec 2013

Krzysztof Kluza
Szkoła Główna Handlowa oraz Getin Noble Bank S.A.

Utworzenie strefy wolnego handlu pomiędzy UE i USA nie wpłynie bezpośrednio na wzrost polskiego eksportu. Naszym głównym partnerem są kraje UE (76 proc. eksportu), a udział USA w polskim eksporcie to zaledwie 2 proc. W Niemczech jest to już 7 proc. eksportu. Jak wyliczył German Marshall Fund, korzyść ze strefy wolnego handlu, przy zniesieniu barier również w produktach rolnych, wyniosłaby ok. 0,9 proc. PKB USA i 1,5 proc. PKB Unii. W tym i dla Polski, ale pośrednio. W okresie wysokiego bezrobocia i niskiego wzrostu trudno jest z perspektywy unijnej ignorować inicjatywę, która przynosi takie rezultaty. Jeszcze bardziej pomysł ten jest uzasadniony w kontekście geopolitycznym. Nawiązując do słynnej koncepcji S. Huntingtona, przedłuża on dominację tego kręgu cywilizacyjnego, poprzez silniejsze powiązanie jego dwóch ośrodków. Realność wdrożenia pomysłu osłabiają takie kwestie, jak wieloletnie niesnaski między poszczególnymi krajami, w tym szczególnie USA i Francją.

Ich ostatnią odsłoną była wymiana poglądów między ministrem Arnaud Montebourg a firmą oponiarską Titan Int. w kontekście wycofującej się z Francji firmy Goodyear. Historia wzajemnych animozji jest długa i dotyczyła tak istotnych kwestii, jak wyjścia Francji z NATO w 1966 r. czy wymiany rezerw dolarowych na złoto, co doprowadziło do załamania systemu z Bretton Woods. Trudno też obecnie mówić o proamerykańskim nastawieniu w Niemczech. W efekcie najbardziej proamerykański kraj to Wielka Brytania, która jednakże sygnalizuje osłabianie swych związków z UE. W tej sytuacji nie rokuje to dobrze dla utworzenia strefy wolnego handlu między UE i USA.

Dariusz Winek
główny ekonomista Banku BGŻ S.A.

Pomysły stworzenia strefy wolnego handlu z USA, a nawet szerzej pomiędzy EFTĄ a NAFTĄ, sięgają lat 90. Otwarcie tego tematu to zaakceptowany przez prezydenta Obamę europejski pomysł na wzmocnienie ożywienia gospodarczego po obu stronach Atlantyku. Zgodnie z szacunkami amerykańskiej izby handlowej zniesienie istniejących obecnie barier mogłoby zwiększyć wymianę handlową w ciągu 5 lat o ok. 12 proc., co przełożyłoby się na wzrost dynamiki PKB w USA i UE nawet o 1,5 pkt. proc. rocznie. Wyzwaniem będą zapewne negocjacje w zakresie zniesienia różnego rodzaju technicznych barier w handlu czy obowiązujących po obu stronach oceanu standardów bezpieczeństwa. Dotyczy to w szczególności bezpieczeństwa żywności (kwestia rozbieżności polityki odnośnie GMO, ale także dobrostanu zwierząt). Inne wyzwania to ujednolicenie standardów w zakresie dopuszczenia na rynek farmaceutyków czy rozwiązań dotyczących bezpieczeństwa pojazdów. Zrealizowanie tego pomysłu to żmudny proces negocjacyjny. Prace nad wypracowaniem porozumienia w zakresie otwartej przestrzeni powietrznej pomiędzy USA a UE trwały cztery lata, a proces ratyfikacji zajął kolejny rok. ...