Rynek finansowy: Loża komentatorów wrzesień 2011

Krzysztof Kluza
dyrektor banku BGK oraz adiunkt SGH

Ostatni kryzys finansowy ukazuje, że nawet mimo woli politycznej wspólna waluta może być nie do utrzymania z powodów ekonomicznych. Gospodarki strefy euro różnią się między sobą zamożnością, bezrobociem, modelem świadczeń społecznych, produktywnością etc. Przy takim zróżnicowaniu równowagę między nimi powinny zapewniać przede wszystkim zmiany kursów walutowych, a także autonomiczna polityka pieniężna. Na to jednak, z definicji, w strefie euro nie można liczyć. W tej sytuacji, aby podtrzymać tak zróżnicowane gospodarki w jednym reżimie, potrzebny jest system transferów z regionów bogatszych do biedniejszych. W czasach spowolnienia gospodarczego jest to jednak trudno osiągalne gospodarczo i politycznie

Inną opcją jest pogłębienie integracji gospodarczej, ale jak pokazała choćby ostatnia inicjatywa emisji wspólnych euroobligacji, na to również nie ma zgody. Jeśli państwa członkowskie nie ustąpią w którejś z tych kwestii, to w długim okresie oznacza to systematyczne akcje ratunkowe w strefie euro lub jej rozpad. W takich okolicznościach na nowo pojawia się pytanie o korzyści dla Polski z członkostwa w niej. Dotychczasowe analizy nie uwzględniały wydatków związanych z potencjalną pomocą dla niewypłacalnych członków. Już obecna sytuacja, uwzględniając Hiszpanię, może skutkować kosztami restrukturyzacji rządu 65 mld euro. Dla Polski uczestnictwo w systemach pomocowych oznaczałoby więc istotne obciążenia budżetu, i to przy niewielkim prawdopodobieństwie, że sama będzie beneficjantem tego systemu. W efekcie wejście do strefy euro w perspektywie choćby 10 lat staje się mało prawdopodobne.

Czesław Lipiński
zastępca dyrektora Departamentu Kontroli Finansowej Nordea Banku Polska S.A.

Projekt euro był wynikiem decyzji politycznej, a nie rezultatem rzeczywistej ekonomicznej konwergencji realnej gospodarki poszczególnych krajów członkowskich. Wprowadzenie euro przyniosło zwiększenie skali rynku, ułatwienie dostępu do kapitału i obniżenie kosztu jego pozyskania, zmniejszenie kosztów transakcyjnych w handlu zagranicznym i wyeliminowanie ryzyka kursowego. Rezygnacja z euro oznaczałaby utratę tych korzyści i dodatkowe koszty związane z ponownym wprowadzeniem walut krajowych. Z tego względu raczej nie wchodzi w grę w najbliższej przyszłości, chociaż nie można wykluczyć wyeliminowania niektórych krajów z tego elitarnego klubu. Pełne osiąganie wspomnianych korzyści jest możliwe jedynie przy utrzymywaniu zbliżonych warunków makroekonomicznych. W przeciwnym razie ujawniają się minusy wspólnej waluty: zróżnicowana sytuacja ekonomiczno-finansowa wymaga zróżnicowanej polityki fiskalnej i monetarnej – ta ostatnia jest jednak zunifikowana, przynosząc negatywne następstwa zbyt łatwego dostępu do pieniądza, a więc nadmierną ekspansję kredytów, rozdmuchanie wydatków rządowych i rosnący dł...