Rynek finansowy: Kompetencje organów w ramach SSM

KATARZYNA PAWLIK

Rada Unii Europejskiej przyjęła 15 października ub.r., ostateczne brzmienia dwóch rozporządzeń, których celem jest ustanowienie Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego (Single Supervisory Mechanism – SSM): Rozporządzenia Rady (UE) nr 1024/2013 powierzającego Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi, a także Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1022/2013 zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego) w odniesieniu do powierzenia Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególnych zadań zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) nr 1024/2013.

Jednolity Mechanizm Nadzorczy

Obecnie EBC przygotowuje się do pełnego podjęcia zadań związanych z nadzorem ostrożnościowym. Oczekuje się, że 4 listopada 2014 r., tj. 12 miesięcy po wejściu w życie rozporządzenia, zacznie on wykonywać w całości swoje funkcje nadzorcze. Podstawą nadania nowych kompetencji tej instytucji stanowił art. 127 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Do głównych celów SSM należy zapewnienie bezpieczeństwa i dobrej kondycji europejskiego systemu bankowego oraz zwiększenie stabilności i integracji finanso- wej w Europie. W skład Jednolitego Mecha- nizmu Nadzorczego wchodzą Europejski Bank Centralny i odpowiednie organy krajowe odpowiedzialne za nadzór nad instytucjami kredytowymi w państwach uczestniczących. EBC jest odpowiedzialny za skuteczne i spójne funkcjonowanie mechanizmu, ma przy tym współpracować z właściwymi organami krajowymi z uczestniczących państw członkowskich

Udział w unii bankowej jest obowiązkowy dla wszystkich państw strefy euro, a także otwarty dla członków UE posiadających własną walutę, którzy wyrażą chęć przystąpienia do tego mechanizmu na zasadzie ścisłej współpracy. Państwa te będą miały możliwość uczestnictwa w Radzie ds. Nadzoru, która jest odpowiedzialna za planowanie i realizację zadań nadzorczych EBC.

Rozporządzenie przyznaje Europejskiemu Bankowi Centralnemu uprawnienia nadzorcze w stosunku do wszystkich instytucji kredytowych mających siedzibę w państwach, które przystąpiły obligatoryjnie lub zamierzają przystąpić do unii bankowej. Jednakże w szczególności będzie sprawował bezpośredni nadzór nad ważnymi instytucjami kredytowymi. Przy ocenie ważności tych instytucji będzie brane pod uwagę przede wszystkim ich znaczenie dla gospodarki danego kraju lub całej UE. Kolejnym elementem, jaki będzie rozważany przy decyzji o objęciu instytucji bezpośrednim nadzorem jest wartość aktywów: czy przekracza 30 mld euro lub 20 proc. PKB danego państwa uczestniczącego, przy czym jednocześnie nie jest mniejsza niż 5 mld euro. Ponadto bierze się również pod uwagę to, czy dana instytucja wnioskowała bądź otrzymała publiczną pomoc finansową w ramach Europejskiego Mechanizmu Stabilności (ESM) lub Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej (EFSF).

Pozostałe instytucje kredytowe będą podlegały nadzorowi właściwych organów krajowych, z zastrzeżeniem, że EBC może w każdej chwili podjąć decyzję o przejęciu bezpośredniego nadzoru nad daną instytucją w celu zapewnienia spójnego stosowania wysokich standardów nadzorczych. Krajowe organy mają obowiązek powiadamiać Europejski Bank Centralny o swoich decyzjach i ich konsekwencjach, a także stosować się do wydanych przez niego zaleceń i instrukcji.

Według dostępnych informacji około 130 europejskich banków, na które przypada prawie 85 proc. aktywów w strefie euro, będzie podlegało pod bezpośredni nadzór EBC. Jednocześnie pod nadzorem właściwych organów krajowym w samej tylko strefie euro pozostanie około 6000 instytucji. W przypadku kontaktów transgranicznych z państwami nieuczestniczącymi w unii bankowej EBC będzie pełnił rolę organu państwa pochodzenia lub przyjmującego, reprezentując tym samym organy krajowe jemu podlegające w kontaktach międzynarodowych.

Zadania i kompetencje EBC

Nakładając nowe obowiązki na Europejski Bank Centralny, unijni regulatorzy duży nacisk położyli na konieczność restrykcyjnego rozdziału ...