Raport specjalny Horyzonty Bankowości 2018: Banki podsycają konsumpcję

Igor Lagenda

Rada Polityki Pieniężnej utrzymuje stopy procentowe na bardzo niskim poziomie. Na dodatek uprzedza, że taka sytuacja może potrwać o wiele dłużej, niż wydawało się dotychczas.

– Stopy procentowe mogą pozostać niezmienione nawet do połowy 2019 r. – powiedział pod koniec stycznia prof. Adam Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego i przewodniczący Rady Polityki Pieniężnej. Nie wykluczył przy tym kosmetycznej rewizji w górę, gdyby zaszła taka potrzeba. – Nie byłoby niczym dziwnym, gdyby w tym okresie stopy musiały zostać podwyższone – dodał.

Rada Polityki Pieniężnej utrzymuje stopy procentowe na tym samym poziomie od trzech lat. Ostatni raz obniżyła je w marcu 2015 r., obcinając wszystkie o 50 punktów bazowych. Obecnie referencyjna stopa wynosi 1,50%, lombardowa 2,50, depozytowa 0,50%, a redyskonta weksli 1,75%.

Większość ekonomistów spodziewa się, że w 2018 r. nie dojdzie do żadnej podwyżki stóp procentowych. Taki scenariusz zakłada 12 ośrodków analitycznych. Na początku 2018 r. stabilne stopy do końca tego roku prognozowało jedynie trzech ekonomistów. – Prawdopodobieństwo podwyżki stóp procentowych przed końcem 2018 r. jest obecnie wyraźnie niższe niż jeszcze kilka miesięcy temu – ocenia Adam Antoniak, ekonomista Pekao SA.

Jego zdaniem, już pod koniec I kw. 2018 r. inflacja powróci w okolice celu NBP, a istotnym czynnikiem kształtującym nastawienie Rady Polityki Pieniężnej będzie marcowa projekcja inflacyjna. – Nasz scenariusz bazowy niezmiennie zakłada podwyżkę kosztu pieniądza o 25p.b. i stopę referencyjną NBP na koniec 2018 r. na poziomie 1,75%, lecz coraz wyraźniej dominuje ryzyko, że stopy pozostaną bez zmian w tym roku – uważa.

Nie dla depozytów

Efekty widać w ofercie i zachowaniu banków. Z danych opublikowanych przez Narodowy Banki Polski wynika, że przeciętna stopa zwrotu z depozytu to ok. 1,5% – dokładnie tyle, ile wynosi stopa referencyjna. Jednak oferując takie poślednie warunki, banki wcale nie obserwują odpływu klientów, a wręcz przeciwnie. Kwoty depozytów i liczba klientów odkładających pieniądze cały czas rosną. Te pierwsze w styczniu br. wzrosły o 4,3 mld zł w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego.

Nie dość na tym, większość środków zdeponowanych na lokatach terminowych pochodzi od osób fizycznych (55%), a w całym 2017 r. ich oszczędności wzrosły o 3,6%, czyli o 24 mld zł. Nie jest to spektakularny wynik, bo w ostatnich latach roczny przyrost depozytów wynosił 70-90 mld zł. Banki jednak nie starają się, by oferować Polakom atrakcyjne warunki na lokatach terminowych. Nie mają w tym żadnego interesu, skoro mimo braku wysiłków z ich strony, wartość depozytów cały czas rośnie, a sektor boryka się z nadpłynnością.

Efekty widać po danych makroekonomicznych. Sprzedaż detaliczna wzrosła w styczniu o 8,2%. Jeśli tak dynamicznie rośnie konsumpcja, ...