Raport specjalny: Ciasny rynek inkaso

Krzysztof Maciejewski

Firmy windykacyjne, według ubiegłorocznych sondaży Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, interesują się przede wszystkim wierzytelnościami bankowymi. Połowę z tego sektora stanowią sprawy wynikające z kredytów konsumenckich (70 proc.), około 15 proc. to kredyty korporacyjne, zaś odrębną grupę (5 proc.) stanowią kredyty hipoteczne, cechujące się najniższym wskaźnikiem poziomu kredytów nieregularnych – są bowiem spłacane przez kredytobiorców w pierwszej kolejności. Prawie 30 proc. wierzytelności windykowanych pochodzi ze zobowiązań wobec: firm ubezpieczeniowych, operatorów telefonii, telewizji, zakładów energetycznych, spółdzielni mieszkaniowych, a także instytucji publicznych.t

Rynek usług odzyskiwania należności na zlecenie, nazywany w Polsce często rynkiem inkaso, jest młody i jego krótka historia sięga końca lat 90. ub. w. Firmy zarządzające wierzytelnościami z krajów Europy Zachodniej czy krajów skandynawskich działają na swoich rynkach nierzadko od 50 czy 60 lat. Na polskim rynku okopało się kilka firm i mogłoby się wydawać, że tort został już dawno podzielony. Czy tak jest? Czy nowi gracze mogą jeszcze liczyć na zdobycie udziałów w tym rynku? I w jaki sposób mogą to osiągnąć?

Sposób na wejście Kilkanaście miesięcy temu, w marcu 2012 r., ruszyła – wywodząca się z Getin Banku Leszka Czarneckiego, jednego z najbogatszych Polaków – spółka getBACK S.A. Zdaniem jej prezesa, Dawida Popławskiego, branża windykacyjna należy do uporządkowanych i faktycznie zaczyna panować w niej ścisk, ale wejście na rynek jest jeszcze możliwe. – Po kilku miesiącach działalności uczestniczyliśmy już w przetargach ofertowych, czego efektem jest zakup 12 portfeli o wartości nominalnej niemal 100 mln zł. W ciągu dziesięciu miesięcy zyskaliśmy do obsługi ok. 70 tys. dłużników – wspomina Dawid Popławski. Te liczby pośrednio dowodzą, że segment windykacji pakietów nabytych ma ogromny potencjał i lata prosperity przed sobą.

Istotne znaczenie może mieć także ścisłe sprofilowanie działalności. Tak jest w przypadku Centrum Finansowego Banku BPS, pierwszej na rynku bankowej spółki windykacyjnej. – Sygnalizowane spowolnienie gospodarcze z pewnością znajdzie odzwierciedlenie we wzroście należności przeterminowanych. Pogorszenia jakości portfela kredytowego nie unikną z pewnością również banki – ocenia Joanna Nowicka-Kempny, prezes zarządu centrum. W jej opinii istnienie bankowej spółki windykacyjnej ma swoje logiczne uzasadnienie, związane z minimalizacją ryzyka towarzyszącego czynnościom prawnym wiążącym się z restrukturyzacją i windykacją należności bankowych. – Ryzyka te dotyczą zawieranych umów cesji wierzytelności, jak i umów sekurytyzacji czy też outsourcingu – mówi Joanna Nowicka-Kempny. Co ciekawe, bank jako zbywca wierzytelności nadal w opinii swoich klientów, w tym byłych dłużników, pozostaje odpowiedzialny za dalszy przebieg czynności windykacyjnych. Także po formalnym przeniesieniu praw z wierzytelności na nabywcę – czy to na firmę windykacyjną, czy na fundusz sekurytyzacyjny.

<...>