Prezentacja -BIK: Zarządzanie ryzykiem – kompetencja współczesnego menedżera

Dr Waldemar Rogowski Dyrektor
Departamentu Klienta Korporacyjnego Biura Informacji Kredytowej

Niejednokrotnie w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej jesteśmy zmuszeni do podejmowania decyzji i działań obciążonych ryzykiem. Często wybieramy rozwiązania, które według nas z jakichś powodów są korzystniejsze od innych. Przynajmniej tak uważamy. W związku z tym każdy z nas nawet podświadomie dokonuje oceny ryzyka. Jednak we współczesnym biznesie, charakteryzującym się dużą zmiennością, aspekt ryzyka musi być uwzględniany w sposób sformalizowany, poprzez proces zarządzania ryzykiem. Działalność gospodarcza to ciągły proces podejmowania decyzji, które mają różny horyzont czasowy (nieraz wieloletni) i dotyczą różnych aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa, a łączy je jedna wspólna cecha: obarczone są ryzykiem i niepewnością. W działalności każdego podmiotu gospodarczego można wyróżnić trzy podstawowe rodzaje decyzji: inwestycyjne, operacyjne oraz finansowe. Decyzje inwestycyjne (investment decision) dotyczą działalności inwestycyjnej – której efektem są aktywa rzeczowe firmy (ich struktura, rodzaj i charakter) i wiąże się z nimi ryzyko inwestycyjne (investing risk). Decyzje finansowe (financing decision) wiążą się z wyborem rodzaju, rozmiaru i struktury źródeł finansowania działalności przedsiębiorstwa (ich efektem jest struktura, charakter i rodzaj pasywów), a ryzyko z nimi związane to ryzyko finansowe (financing risk), z kolei decyzje operacyjne (operation decision) występują w sferze zarządzania operacyjnego i generują ryzyko operacyjne (operation risk), a obejmują m.in. takie zagadnienia, jak polityka handlowa (stosowanie odroczonych terminów płatności), polityka tworzenia i podtrzymywania relacji z dostawcami czy kooperantami.

Ryzyko można zinterpretować jako możliwość wystąpienia odchylenia od wartości oczekiwanej w wyniku wystąpienia zdarzeń o charakterze zewnętrznym lub wewnętrznym. Inną, równie ciekawą definicją jest stwierdzenie wywodzące się z podejścia matematycznego, mówiące, że ryzyko jest iloczynem prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia (powodującego odchylenie) oraz skutków, jakie powoduje.

W stereotypie myślenia i zarządzania firmą nadal jednak ryzyko kojarzy się zwykle ze stratami, niebezpieczeństwem, dodatkowymi kosztami, nieuniknionym kosztem zawieranych transakcji. Jest jakby „ciemniejszą stroną zarządzania”, która wynika z czynników niezależnych od menedżerów (egzogenicznych), jest skutkiem zdarzeń losowych, które trzeba z pokorą przyjąć. Akcentowanie zaś elementu ryzyka w przedsiębiorstwie, który pozwala nie tylko stracić, ponosić dodatkowe koszty, ale być szansą i przyczyniać się do zwiększania wartości rynkowej firmy, może budzić wątpliwości, a nawet silny sprzeciw. Przejście w teorii i praktyce zarządzania ryzykiem od negatywnego rozumienia ryzyka do uwzględnienia i dostrzegania pozytywnych jego aspektów ...