Prawo Bankowe: Odpowiedzialne kredytowanie

Udostępnij Ikona facebook Ikona LinkedIn Ikona twitter

nbs.2009.02.foto.45.a.150xPrzeważająca większość konsumentów (mainstream consumers) chce niskich stóp procentowych, szerokiej oferty produktów i ich wysokiego poziomu jakościowego. Cele te mogą być realizowane tylko w ramach elastycznego systemu regulacji, promującego konkurencję i przejrzystość rynku.

Prof. dr hab. Włodzimierz Szpringer

Nadmiernie szczegółowa lub restrykcyjna regulacja, np. zbyt duże obciążenia informacyjne dostawców, mogą osłabiać konkurencję lub kierować ją na mało istotne czy wręcz fałszywe tory, zwiększać koszty kredytu i zawężać ofertę rynkową. Konsument, którego sytuacja z przyczyn obiektywnych gwałtownie się pogorszyła, zasługuje na ochronę np. przed nagłym zerwaniem umowy przez dostawcę bądź drastycznym pogorszeniem jej warunków. Ochrona konsumenta powinna być wszelako racjonalna. Nadmierna ochrona – paradoksalnie – obraca się przeciwko tym, których rzekomo poddano ochronie. Nie można a priori zakładać nieuczciwości tylko jednej strony kontraktu (dostawcy), czy też traktować pewne klauzule sprzyjające elastyczności jako nieuczciwe.

Na przedpolu upadłości

Procedury rozstrzygania sporów, a zwłaszcza preferujące drogę sądową, powodują efekty redystrybucyjne w dostępie do wymiaru sprawiedliwości na niekorzyść uboższych warstw społecznych (vulnerable consumers). Zasada odpowiedzialnego udzielania kredytu to w istocie działanie na przedpolu tzw. upadłości konsumenckiej – zapobieganie popadaniu konsumentów w nadmierne zadłużenie. Szczegółowa analiza treści tej zasady prowadzi wszelako do konkluzji, że nie wszystkie środki prowadzą wprost do celu.

Dyskusyjny jest np. obowiązek „pomocy” ze strony dostawcy na rzecz konsumenta. Pojęcie „to assist” zastąpiło formułę „to advice”, lecz wydaje się, że istota sprawy pozostaje niezmienna: nadal wygląda na to, że konsument ma roszczenie nie tylko o „bycie dobrze poinformowanym”, ale też prawo do dobrej porady, która – logicznie biorąc – ma mu zapewnić optymalną usługę, w innym razie konsument może nawet pozwać dostawcę do sądu i wymusić na nim odszkodowanie.

Odpowiedzialności, lojalności i zaufania należy oczekiwać od obu stron (responsible lending and borrowing). Nie można tych cech przypisywać tylko dostawcy. Z drugiej strony dostawcy nie powinni się obawiać tej zasady i np. tylko ograniczać dostęp do kredytu, a raczej należałoby pobudzać jego produktywne wykorzystanie dzięki tworzeniu przyjaznego otoczenia. Powinno ono być efektem konkurencji i dobrych praktyk rynkowych, dyskusyjna jest skuteczność regulacji w tej mierze (problem lichwy, karnych odsetek, odsetek od odsetek, wysokości rat miesięcznych, zmian zmiennej stopy procentowej, racjonowania kredytu lub odmowy kredytowania, nieuczciwych klauzul kontraktowych).

Niepewność po stronie konsumenta

Koncepcja „odpowiedzialnego kredytowania” powinna zmierzać do wyjaśnienia dwóch kwestii:

  • jak zwiększyć przejrzystość działalności kredytowej, by poprawnie oceniać zdolność kredytową oraz w porę zapobiegać nadmiernemu zadłużeniu,
  • jakie powinny być miary zadłużenia, które pozwolą również na orientację konsumenta, który będzie mógł realistycznie oceniać dopuszczalne pole manewru w zaciąganiu długów.

Dotychczas istniała w tej mierze dysproporcja między sporą dozą niepewności po stronie konsumenta oraz opartych na nowoczesnej technologii systemach scoringowych, klasyfikujących stopnie ryzyka, w istocie na zasadzie automatyzacji, przy daleko ...

Artykuł jest płatny. Aby uzyskać dostęp można:

  • zalogować się na swoje konto, jeśli wcześniej dokonano zakupu (w tym prenumeraty),
  • wykupić dostęp do pojedynczego artykułu: SMS, cena 5 zł netto (6,15 zł brutto) - kup artykuł
  • wykupić dostęp do całego wydania pisma, w którym jest ten artykuł: SMS, cena 19 zł netto (23,37 zł brutto) - kup całe wydanie,
  • zaprenumerować pismo, aby uzyskać dostęp do wydań bieżących i wszystkich archiwalnych: wejdź na BANK.pl/sklep.

Uwaga:

  • zalogowanym użytkownikom, podczas wpisywania kodu, zakup zostanie przypisany i zapamiętany do wykorzystania w przyszłości,
  • wpisanie kodu bez zalogowania spowoduje przyznanie uprawnień dostępu do artykułu/wydania na 24 godziny (lub krócej w przypadku wyczyszczenia plików Cookies).

Komunikat dla uczestników Programu Wiedza online:

  • bezpłatny dostęp do artykułu wymaga zalogowania się na konto typu BANKOWIEC, STUDENT lub NAUCZYCIEL AKADEMICKI